EPİAŞ

EPİAŞ, Enerji Piyasaları İşletme Anonim Şirketinin kısaltılmış halidir.

EPİAŞ, enerji piyasalarında gerçekleşen işlemleri düzenlemekte, piyasaya ilişkin verilere doğru ve şeffaf bir şekilde erişilebilmesi amacı ile farklı platformlar sağlamaktadır. EPİAŞ'ın piyasa üzerinde çok çeşitli yetkileri olsa da Epiaş’ın başlıca görevlerini aşağıdaki gibi sıralanabilir.

• Piyasa işletim lisansında yer alan enerji piyasaları ile EPDK’nın belirlediği diğer enerji piyasalarının faaliyetlerini, ihtiyaçlarını; etkin, şeffaf ve güvenilir şekilde planlanması, kurulması, geliştirilmesi ve işletilmesi
• Piyasa katılımcılarının enerji piyasalarında faaliyet gösterebilmesi için kayıt işlemlerini gerçekleştirerek bu bilgileri TEİAŞ ile paylaşmak
• Piyasa katılımcılarının teminat durumunu ödemelerini takip etmek ve piyasa katılımcılarını bilgilendirmek
• Piyasa katılımcıları tarafından sunulan teklif, alış ve satış işlemleri sonucu oluşan referans fiyatların oluşumunun temin edilmesi (PTF, SMF vb.)
• Aylık uzlaştırma, dengesizlik, mali uzlaştırma işlemlerini gerçekleştirmek
• Piyasaya ilişkin verilerin şeffaf bir şekilde yayınlanması
• Piyasa işletim tarifelerinin belirlenmesi

EPİAŞ’ın ortaklık yapısı aşağıdaki gibidir.

• Grup A Hisse Sahipleri: Türkiye Elektrik İletim A.Ş. (TEİAŞ)
• Grup B Hisse Sahipleri: Borsa İstanbul A.Ş. (BİST)
• Grup C Hisse Sahipleri: BİST, Özel Şirketler

EPİAŞ’ın enerji piyasalarındaki en önemli misyonlarından biri, piyasaya ilişkin verilerin şeffaf ve güvenilir bir şekilde yayınlanmasını temin etmek ve bu kapsamda gerekli alt yapıyı kurmaktır. Bu amaç doğrultusunda EPİAŞ Şeffaflık Platformu 2016 yılında kurulmuştur.

EPİAŞ Şeffaflık Platformu, piyasa katılımcılarının bilgiye eşit şekilde erişebilmesi amacı ile kurulmuş olan merkezi bir veri ve analiz platformudur. Şeffaflık platformuna https://seffaflik.epias.com.tr/transparency/ adresinden erişim sağlanmaktadır.

Bu platformda, enerji piyasalarına ilişkin üretim, iletim, tüketim, YEKDEM gibi veriler yayınlanmaktadır.

EPİAŞ Şeffaflık Platformu, bilgiye fırsat eşitliği çerçevesinde erişimi sağlamaktadır. Bunun yanı sıra EPİAŞ piyasaya ilişkin analizlerini de yayınlamaktadır. https://rapor.epias.com.tr/rapor/ sayfasından EPİAŞ'ın günlük piyasa analizleri, serbest tüketici kayıt bilgileri, santrallerin günlük arıza, bakım durumu gibi raporlarına da erişim sağlanabilir.

Ayrıca, piyasa katılımcılarına sunulan özel raporlar da yine EPİAŞ tarafından piyasa katılımcılarının erişimine açıktır.

Elektrik fiyatları konulu yazımızda, elektrik piyasasında referans fiyatların oluşum mekanizması ve referans fiyatların oluşumunu etkileyen faktörlerden bahsetmiştik. Özellikle büyük kapasiteli, baz yük elektrik üretimi için büyük önem teşkil eden santrallerin bakıma girmesi veya beklenmeyen bir arıza durumu, piyasada oluşacak referans fiyatları önemli oranda etkileyebilir. Elektrik üretim santralleri de, bakım ve arıza durumlarını TEİAŞ’a bildirir. Üretim yapamayacak olan santrallerin durumu da göz önünde bulundurularak saatlik bazda üretim planlaması yapılır.

EPİAŞ tarafından, günlük olarak, bakım veya arıza bildirimi yapan üretim tesisleri rapor halinde https://rapor.epias.com.tr/rapor/xhtml/dgpArizaBakimListesi.xhtml sayfasında yayınlanır.

Piyasa katılımcıları, enerji piyasasındaki elektrik alım-satım, serbest tüketici kayıtları, aylık uzlaştırma ve dengesizlik hesapları gibi faaliyetlerini EPİAŞ’ın sağlamış olduğu platformlar aracılığı ile gerçekleştirir. Şeffaflık platformu ve EPİAŞ Raporları herkesin erişimine açık olsa da, enerji piyasalarında işlem yapabilmek için, EPDK tarafından faaliyet konusuna göre lisans alınması gereklidir. Lisanslı piyasa katılımcıları, tüzel kişilik kaydını yapmak için piyasa katılım anlaşmasını yapması gereklidir. Ancak piyasa katılım anlaşmasının yapılmış olması gün öncesi, gün içi gibi piyasalarda işlem yapılması için yeterli değildir. Bu gibi piyasalarda işlem yapabilmek için ilgili piyasa için ayrıca katılım anlaşması imzalanması gereklidir.

Tüzel kişilik kaydı ve piyasa katılım anlaşmalarının imzalanmasını takiben piyasa katılımcısının, EPİAŞ platformları üzerinden işlemlerini yapabileceği kullanıcı ve şifre bilgileri belirlenir. Katılımcılar işlem yapacakları platforma kullanıcı ve şifre bilgileri ile giriş yaparak faaliyetlerini yürütürler.

Kısaca YEKDEM olarak bilinen Yenilenebilir Enerji Kaynakları Destekleme Mekanizması 2005 yılında yayınlanan 5346 sayılı YEK kanunu ile devreye girmiştir. Bu kapsamda, YEK kanununun yürürlüğe girdiği 18.05.2005 tarihinden 31.12.2020 tarihine kadar işletmeye girmiş ya da girecek olan üretim tesislerine 10 yıl süre ile destek sağlanır. Burada sözü edilen destek, yenilenebilir enerji kaynaklarından üretim yapan tesislere verilen alım garantisidir. YEKDEM kapsamında verilen teşvik bedelleri aşağıdaki gibidir.

• Hidroelektrik: 7,3 USDCent/kWh
• Rüzgar: 7,3 USDCent/kWh
• Jeotermal: 10,5 USDCent/kWh
• Biyokütle: 13,3 USDCent/kWh
• Güneş: 13,3 USDCent/kWh

Yekdem kapsamında üretim yapan tesislere verilen teşvik, aylık olarak yapılan uzlaştırma ile diğer piyasa katılımcılarına piyasaya katılım oranları kadarınca yansıtılır.

EPİAŞ tarafından YEKDEM kapsamındaki santrallerin kurulu güçleri, üretim tahminleri, gerçekleşen üretimleri, aylık birim maliyeti gibi detaylar şeffaflık platformunda ve EPİAŞ’ın rapor sayfasında yayınlanmaktadır. Ayrıca EPİAŞ tarafından piyasa katılımcılarına aylık olarak YEKDEM katılım payları da hesaplanarak yansıtılmaktadır.

EPİAŞ’ın merkezi, çoğu piyasa katılımcısının da merkezini bulundurduğu İstanbul’dadır.

Adres: Maslak Mahallesi Taşyoncası Sokak No:1/F F2 Blok 34485 Sarıyer - İSTANBUL