Son Kaynak Tedarik Tarifesi Nedir? Nasıl Hesaplanır?

20/01/2018 tarihli ve 30307 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan "Son Kaynak Tedarik Tarifesinin Düzenlenmesi Hakkında Tebliğ"e göre; serbest tüketici olmasına rağmen herhangi bir özel elektrik tedarikçisi ile ikili anlaşması bulunmayan her tüketiciye sanayi, ticarethane, mesken olmak üzere hangi tarifeye tabi olduğuna bakılmaksızın uygulanan tarifeye Son Kaynak Tedarik Tarifesi denir.

17.12.2024 tarihli ve 32755 Sayılı Resmi Gazetede duyurulduğu üzere; 4628 sayılı Enerji Piyasası Düzenleme Kurumunun Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanunun 5 inci maddesinin altıncı fıkrasının (b) bendi ve Elektrik Piyasası Tüketici Hizmetleri Yönetmeliği'nin 41. maddesi hükümleri gereğince serbest tüketici limiti 2025 yılı için 750 kWh olarak belirlenmiştir.

Ayrıca EPDK’nin 07.11.2024 tarihli ve 12989 sayılı kararı ile Son Kaynak Tedarik Tarifesi (SKTT) uygulanacağı yüksek tüketimli tüketici limiti 1 Şubat 2025 tarihinden itibaren 2025 yılı için mesken tüketici grubu kapsamında yer alan, kamu kurum ve kuruluşları, mahalli idareler (köy tüzel kişilik hariç) ile birlikte mesken olarak kullanılan müstakil binalar, apartmanlar ve apartmanlar içindeki bağımsız bölümler, konut kooperatifleri ve konut siteleri ile bu yerlerin ayrı sayaç ile ölçümleri yapılan kalorifer, asansör, hidrofor, merdiven otomatiği, kapıcı dairesi ve benzeri ortak kullanım yerleri için yıllık 5 bin kWh, mesken tüketici grubu kapsamında yer alan diğer tüketiciler ve tarımsal faaliyetler tüketici grubu için yıllık 100 milyon kWh, kalan tüketici grupları için yıllık 15 bin kWh olarak belirlenmiştir.

Son Kaynak Tedarik Tarifesi Nasıl Hesaplanır?

Son kaynak tedarik tarifesi fiyatları, Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) tarafından açıklanan nihai kullanıcı tarifelerinden daha yüksektir. Son kaynak tedarik tarifesi hesaplama yöntemi aşağıdaki gibidir:

Son kaynak tedarik tarifesi hesaplama için gereken elementler şunlardır:

Kurulca Belirlenen Katsayı (KBK): Kurulca Belirlenen Katsayı(KBK), 2025 yılı için 1,0938 olarak meskenler için KBK 1,05 olarak belirlenmiştir.
Piyasa Takas Fiyatı (PTF): Gün öncesi piyasasına sunulan tekliflerin ve arzın kesişmesi ile oluşan saatlik bazda belirlenen referans elektrik enerjisi fiyatıdır.
Yenilenebilir Enerji Kaynakları Destekleme Mekanizması (YEKDEM): Sabit bir maliyet değildir. YEKDEM maliyeti her ay, o ay içinde gerçekleşen yenilenebilir enerji kaynaklarından üretilen elektrik enerjisinin maliyetidir.

Son kaynak tedarik tarifesi hesaplama yönteminde bahsi geçen PTF, ilgili ayın ağırlıklı PTF ortalamasıdır yani günlük ağırlıklı ortalama PTF’nin, aylık bazdaki aritmetik ortalaması, YEKDEM ise ilgili ayın YEKDEM bedelini ifade eder.

Kimler Son Kaynak Tedarik Tarifesi Kullanır?

Son Kaynak Tedarik Tarifesinin Düzenlenmesi Hakkında Tebliğ’de son kaynak kullanıcısı “Serbest tüketici niteliğini haiz olduğu halde elektrik enerjisini ikili anlaşmalarla temin etmeyen tüketiciler" olarak tanımlanmıştır.

Her yıl, Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) tarafından serbest tüketici limiti belirlenmektedir. 2018 yılı için EPDK'nin belirlediği serbest tüketici limiti yıllık 750 kWh'tır. Yıllık elektrik enerjisi tüketimi 750 kWh'ı aşan tüketiciler, istedikleri özel bir elektrik tedarik şirketinden elektrik enerjisi temin edebilir ancak son kaynak tedarik tarifesi yönetmeliği ile tüketicinin yıllık elektrik enerjisi tüketim miktarı serbest tüketici limitini geçse dahi elektrik enerjisini ikili anlaşmalarla yani özel bir tedarik şirketinden temin etmiyorsa buna son kaynak tedariki denir. Tüketicinin yıllık elektrik enerjisi tüketimi 5.000 kWh’i geçiyorsa, mesken, ticarethane, sanayi gibi abone gruplarından bağımsız olarak eğer özel bir şirketle elektrik tedarik anlaşması yani ikili anlaşma yapmamışsa son kaynak tedarik tarifesinden elektrik enerjisini temin etmek zorundadır.

Son Kaynak Tedarik Tarifesi, elektrik enerjisini ikili anlaşmalarla temin etmeyen serbest tüketicilere uygulanır. EPDK her yıl serbest tüketici limitini belirler; 2025 yılı için bu limit yıllık 5.000 kWh olarak belirlenmiştir. Bu limiti aşan ancak özel bir tedarik şirketiyle anlaşma yapmayan tüketiciler, son kaynak tedarik tarifesinden elektrik enerjisi temin etmek zorundadır.

Aşağıda, 5.000 kWh limitinin nasıl uygulanacağına dair örnekler verilmiştir:

2024 yılında 5.000 kWh limitini ilk kez 25 Kasım'da aşan bir mesken kullanıcısı, 1 Şubat 2025'ten itibaren son kaynak tarifesine tabi olur.
2024 yılında 5.000 kWh limitini ilk kez 30 Aralık'ta aşan bir mesken kullanıcısı, 1 Mart 2025'ten itibaren son kaynak tarifesine tabi olur.
2024 yılında 5.000 kWh altında tüketim yapan ve 2025 yılında 2 Haziran'da bu limiti ilk kez aşan bir mesken kullanıcısı, 1 Eylül 2025'ten itibaren son kaynak tarifesine tabi olur.
2024 yılında 5.000 kWh altında tüketim yapmış ve 2025 yılında 31 Temmuz saat 23:59'da bu limiti ilk kez aşan bir mesken kullanıcısı, 1 Ekim 2025'ten itibaren son kaynak tarifesine tabi olur.

Bu uygulamalar, tüketim limitini aşan ancak ikili anlaşma yapmayan tüketiciler için geçerlidir.

Son Kaynak Tedarik Tarifesi Nasıl Düzenlenir?

Son Kaynak Tedarik Tarifesi kapsamında tüketicinin son kaynak tedarik tarifesine tabi olup olmayacağı bir önceki yıl içinde ikili anlaşma kapsamında veya ikili anlaşma harici yapmış olduğu toplam tüketim esas alınarak tespit edilir. Ayrıca, aynı tüketim noktasında birden fazla sayaç var ise bu sayaçların toplam tüketimi esas alınır.

Bir ölçüm noktasında, tüketici değişmiş ise eski tüketicinin yapmış olduğu tüketim miktarı değil yeni tüketicinin tüketim miktarı esastır. Tüketici içinde bulunulan yılda, o yıl için belirlenen son kaynak tedarik tarifesi limitine ulaşırsa, yüksek tüketimli tüketici grubuna dahil olur.

OSB’ler (Organize Sanayi Bölgeleri) de kendi içlerinde dağıtım lisansına sahip olabilirler. Dağıtım lisansı sahibi OSB’ler de son kaynak tedarik tarifesi limit koşulunu sağlıyorsa yüksek tüketici grubuna dahil olur.

Bir ölçüm noktasında o yıl için belirlenen son kaynak tedarik tarifesine tabi olan tüketiciler, son kaynak tedarik tarifesinin getirdiği ek maliyetlerden kaçınmak için özel elektrik tedarik şirketleri ile ikili anlaşma yapabilir. Tedarikçi değiştirme sırasında dikkat edilmesi gereken husus, tüketici herhangi bir tedarikçinin portföyündeyken herhangi bir sebeple aboneliğin dağıtım sistemine düşmesi durumunda, faturalandırmanın son kaynak tedarik tarifesine göre yapılacağıdır.

Son Kaynak Tedarik Tarifesi Yönetmeliği Nedir?

Son Kaynak Tedarik Tarifesi 20/01/2018 tarihli, 30307 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. İlgili tebliğe göre yüksek tüketimli tüketici limiti 1 Şubat 2025 tarihinden itibaren 2025 yılı için mesken tüketici grubu kapsamında yer alan, kamu kurum ve kuruluşları, mahalli idareler (köy tüzel kişilik hariç) ile birlikte mesken olarak kullanılan müstakil binalar, apartmanlar ve apartmanlar içindeki bağımsız bölümler, konut kooperatifleri ve konut siteleri ile bu yerlerin ayrı sayaç ile ölçümleri yapılan kalorifer, asansör, hidrofor, merdiven otomatiği, kapıcı dairesi ve benzeri ortak kullanım yerleri için yıllık 5 bin kWh, mesken tüketici grubu kapsamında yer alan diğer tüketiciler ve tarımsal faaliyetler tüketici grubu için yıllık 100 milyon kWh, kalan tüketici grupları için yıllık 15 bin kWh olarak belirlenmiştir.

Son Kaynak Tedarik Tarifesi Nedir? Ulusal Tarifeden Farkı Nedir?

Serbest olmayan tüketiciler, tedarikçi seçme ve ikili anlaşma yapma hakkına sahip değildir; bu nedenle elektrik enerjisini görevli tedarik şirketinden ulusal tarife (perakende satış tarifesi) üzerinden alırlar. Son kaynak tedarik tarifesi ise ikili anlaşması olmayan serbest tüketicilere uygulanır. Bu tarife, tüketim miktarına göre iki şekilde işler:

Düşük Tüketimli Son Kaynak Tüketicisi: Yıllık tüketimleri belirlenen son kaynak limitinin altında olan serbest tüketicilere ulusal tarife uygulanmaya devam eder.
Yüksek Tüketimli Son Kaynak Tüketicisi: Yıllık tüketimleri son kaynak limitinin üzerinde olan serbest tüketicilere, elektrik enerjisi maliyetini yansıtan dinamik bir tarife modeli uygulanır.