Serbest Tüketici Nedir? Nasıl Serbest Tüketici Olunur?

Sayıları 50’yi aşan aktif tedarikçi şirket daha fazla tüketiciyi portföylerine dahil etmek için serbest tüketici kampanyaları oluşturmakta ve böylece daha cazip koşullarından elektrik tüketimi gerçekleştirme fırsatı sunmaktadır. Serbest tüketici kampanyaları 7 ayrı maddede farklılaşmakta ve elektrik tedarik şirketleri bu maddelerde rekabet etmektedir.

• Birim fiyat (Sağlanan tasarruf)
• Sabit yada indirim garantili birim fiyat ve SKT kullanıcıları için PTF&YEKDEM Katsayısı
• Güvence bedeli koşulları
• Taahhüt
• Sözleşme ve fiyat garantisi süresi
• Fatura ödeme yöntemleri
• Çeşitli ek kampanyalar

Elektrik Piyasası Tüketici Hizmetleri Yönetmeliği ile Elektrik Piyasası Dengeleme ve Uzlaştırma Yönetmeliği’nin 30/A maddesinde belirlenen esaslara göre, bir yılda 950kWh üzeri elektrik tüketen veya elektrik faturası aylık 246 TL ve üzeri gelen her elektrik abonesi, serbest tüketici limitini geçerek serbest tüketici olur. Serbest tüketiciler, elektrik tedarikçisi değiştirme hakkına sahiptir. Ticarethane, sanayi ve mesken tipi elektrik aboneleri için avantaj çeşitleri ve indirim oranları değişiklik gösterir.2024 yılı Eylül ayı verilerine göre elektrik tedarikçisini değiştirip serbest tüketici olarak elektrik kullanan tüketicilerin sayısı 171444'dir.

2024 yılı Eylül ayı itibarıyla geçerli olan EPDK kararı uyarınca serbest tüketici olmak için yıllık toplam 950kWh elektrik tüketiminiz olması gerekir. Bu yıllık toplamda 2953TL elektrik faturası ödüyorsanız tedarikçi değiştirebileceğiniz anlamına gelmektedir. Türkiye'de toplam 25.000.000 elektrik abonesi serbest tüketici limiti dahilinde elektrik kullanır ve bu tüketicilerin tamamı elektrik tedarikçisi değiştirebilir.

2024 Serbest Tüketici Limiti (kWh): 950kWh

2024 Serbest Tüketici Limiti (Yıllık Fatura): 2953 TL

2024 Serbest Tüketici Limiti (Aylık Fatura): 246 TL

Serbest tüketici adayı, yıllık elektrik tüketimi 950kWh (aylık ortalama 246 TL) olduğu için elektrik tedarikçisini seçme hakkını elinde bulunduran ancak bu hakkını henüz kullanmamış olan tüketiciler için kullanılan terimdir.

Görevli elektrik tedarik şirketleri tarafından düzenlenen elektrik faturaları üzerinde serbest tüketici adayı ibaresini gören tüketiciler, elektrik tedarikçilerini değiştirme hakları olduğunu anlayabilir ve tedarikçi değişikliği yaparak daha cazip koşullarda elektrik kullanabilir. Bazı faturalar üzerinde serbest tüketici ibaresi yer almayabilir ancak bu yine de tüketicilerin tedarikçi değiştiremeyecekleri anlamına gelmemektedir. Serbest tüketici adayı olmak için aranan tek şart yıllık toplam 2953 TL (aylık 246 TL) ve üzerinde elektrik faturası ödemektir ve bu tutarın üzerinde tüketim gerçekleştiren ancak tedarikçisini henüz değiştirmemiş olan herkes serbest tüketici adayıdır.

Serbest tüketici olma hakkını elde etmiş ancak elektrik tedarikçisini değiştirmemiş (ya da ikili anlaşma ile elektrik tedariği yapmayan) tüketiciler son kaynak tarifesinden elektrik alan serbest tüketicilerdir.

Son kaynak tarifesi, elektrik tüketicilerinin enerjisiz kalmamalarını garanti altına almak için oluşturulmuş bir sistemdir. Türkiye’deki her ilin bir görevli elektrik tedarik şirketi vardır ve bu şirketler tüketicilerin herhangi bir tedarikçi seçmemeleri ya da seçip de bir şekilde sözleşmelerini feshetmeleri durumunda son kaynak tedarik tarifesinden elektrik enerjisi sağlamakla yükümlüdür. Serbest tüketici olma hakkına sahip tüketiciler eğer herhangi bir tedarikçi seçimi yapmazlarsa otomatik olarak son kaynak tarifesinden elektrik alırlar.

Kısacası tüketiciler için stratejik öneme sahip elektrik enerjisinin kesintiye uğramaması için oluşturulmuş son kaynak elektrik tedariği prosedürü, serbest tüketicilerin herhangi bir tedarikçi bulamamaları durumunda enerji tedariğinin garantiye alınması için son çare olarak nitelendirilebilir. Bu durumdaki düşük tüketimli serbest tüketiciler için son kaynak tedarik tarifesi elektrik fiyatları ulusal tarifeler olur.

Elektrik serbest tüketici belgesi önceki dönemlerde elektrik kullanıcılarının serbest tüketici olduklarının beyan edilebilmesi için talep edilen bir belgeydi. Ancak hem piyasanın gelişmesi hem de sistemin daha iyi çalışır hale gelmesi ile birlikte tedarikçi değişikliği işlemleri için elektrik serbest tüketici belgesi beyanı yükümlülüğü ortadan kaldırılmış ve tüm işlemler sistem üzerinden yapılır hale gelmiştir.

Elektrik serbest tüketici belgesi ibrazı yerine tüketicilerin serbest tüketici olup olmadıkları sistem üzerinden sorgulanır. Bu tedarikçi şirketler tarafından şu şekilde yapılır:

• Tüketicilerin tekil kod adı verilen abone numaraları EPİAŞ tarafından işletilen sisteme girilir.
• Tekil kod sorgusunun ardından sistemden dönen cevaba göre tüketicinin serbest tüketici olup olmadığı anlaşılır.
• Tüketicinin serbest tüketici olduğundan emin olunmasına rağmen sistemde aksi bir ibare yer alıyorsa tedarikçi şirket ya da tüketici bölgesindeki görevli elektrik dağıtım şirketi ile iletişime geçerek bu hatanın düzeltilmesini sağlar.

Bu işlemlerin akabinde herhangi bir belge ibrazına gerek kalmadan serbest tüketici sorgusu tamamlanarak tedarikçi değişikliği aşamasına geçilir. Mevcut prosedürde serbest tüketici belgesi yerine tüketici beyanı esas alınır ve tüketicilerin yıllık2953 TL (aylık246 TL) üzerinde elektrik faturası ödeyip ödemediklerini bilmeleri yeterlidir.

EPDK, Enerji Piyasası Düzenleme Kurumunun kısaltılmış halidir. EPDK, 2001 yılında 4628 sayılı kanunla kurulmuş olup doğal gaz, petrol ve LPG piyasalarının düzenlenmesi ve denetlenmesi görevini üstlenmiştir.