Sıkça Sorulan Sorular
İlk Transistör Nasıl Yapıldı?
İlk transistör 23 Aralık 1947'de Murray Hill New Jersey'deki Bell Laboratuvarlarında başarıyla gösterilmiştir. Bell Labs, American Telephone and Telegraph'ın (AT&T) araştırma koludur. Transistörün icadıyla tanınan üç kişi William Shockley, John Bardeen ve Walter Brattain’dir. William Shockley, buluşta diğer ikisinden oldukça farklı bir rol oynamıştır. Shockley, on yıldan fazla bir süre böyle bir cihazın teorisi üzerinde çalışmıştır. Teoriyi başarılı bir şekilde çözebilse de sekiz yıl denedikten sonra çalışan bir model oluşturamamıştır. Bardeen ve Brattain, iki yıl gibi nispeten kısa bir sürede yaptıkları mühendislik ve geliştirmeyi Shockley'i hayrete düşürecek şekilde yürütmek üzere görevlendirilmişlerdir. Shockley, öncüleri olarak zaferi paylaşmıştır. Bardeen ve Brattain'in yarattığı şey nokta-temas transistörüdür. Shockley daha sonra nokta temas tipinden daha üstün olan bipolar transistör adı verilen yeni bir transistör tipi tasarlamıştır. Böylece transistör, büyük ölçüde Shockley'in eseri olmuştur. Transistörler, lambalarda olduğu gibi katılarda da elektrostatik alan etkisi ile elektron akışını sağlamıştır.
Transistör Adı Nereden Gelmektedir?
Bell Telefon Laboratuvarları yeni buluş olan transistör için genel bir isme ihtiyaç duymuştur. Yarı iletken üçlü, yüzey durumları üçlü, kristal üçlü, katı triyot gibi birçok isim düşünülmüştür. Ancak John R. Pierce tarafından gelen transistör önerisi, iç oylamanın açık galibi olmuştur. Transistör adı, "transconductance (geçiş iletkenliği)" veya "transfer (aktarım)" ve “varistor (varistör)" kelimelerinin kısaltılmış bir birleşiminden gelmektedir.
Transistör Özellikleri Nedir?
Hem kurşunlu hem de yüzeye monte cihazlarda çok sayıda bipolar transistör mevcuttur. Bunlar, elektroniğin tüm alanlarında çeşitli farklı uygulamaları yerine getirmek için tasarlanmıştır. Transistörler özellikleri ise şunlardır:
- Maksimum toplayıcı kaybı (PC), bir transistörün kollektöründe harcanan gücün maksimum değeridir.
- Toplayıcı-yayıcı voltajı (VCEO), bir toplayıcının toplayıcı ve vericisine uygulanabilecek maksimum değerdir.
- Kollektör akımı, bir transistörün güvenle işleyebileceği maksimum kollektör akımı değeridir.
- Kollektör-baz gerilimi (VCB), bir transistörün tabanına ve kollektörüne uygulanabilecek maksimum gerilimdir.
- Kollektör doygunluk voltajı, tamamen iletken olan bir transistörün kollektör-yayıcı voltajıdır.
- Kollektör kesme akımı (ICEO), taban açıkken kollektör ile emitör arasında akan ters doyma akımıdır.
- Kollektörden baza arıza gerilimi, emitör açıkken bir transistörün kollektörü ve tabanı boyunca uygulanabilecek izin verilen ters voltajın maksimum değeridir.
- İleri akım kazancı, CE konfigürasyonunda bir transistörün ileri akımının maksimum değeridir.
- Vericiden tabana arıza gerilimi, kollektör açıkken vericiden transistörün tabanına uygulanabilecek izin verilen maksimum gerilim değeridir.
Transistör Ne İşe Yarar?
Transistör, küçük bir değerdeki gerilim veya akımla, büyük miktarda akımı veya gerilimi kontrol etmek için kullanılan yarı iletken bir devre elemanıdır. Transistörler, bu özellikleri sayesinde elektronik cihazlarda elektrik sinyallerinin gücünü yükseltmek veya değiştirmek için kullanılırlar. Transistörler, akımın diğer devre elemanları tarafından belirlendiği elektriksel olarak kontrol edilen bir anahtar olarak devredeki akımı açmak veya kapatmak için kullanılabilir.
Transistör Yapısı Nasıldır?
Transistör iki eklemli üç bölgeli bir devre elemanı olup iki ana çeşittir. Yapısal olarak ikiye ayrılan transistörler aşağıdadır:
- NPN
- PNP
Transistörde bulunan beyz kutbu tetiklendiği zaman kollektör ve emiter arasında direnç değeri azalır ve akım geçirir hale gelir. Kollektör ve emiter arasından geçen akımın miktarı beyz kutbuna uygulanan akımın miktarına bağlıdır.
NPN Transistör Nedir?
NPN transistörleri, sinyal amplifikasyonu için kullanılan üç katmanlı bir bipolar transistör türüdür. Akım tarafından kontrol edilen bir cihazdır. Negatif-pozitif-negatif bir transistör, NPN kısaltması ile gösterilir. NPN tipi transistörlerin yapısı iki N tipi yarı iletken madde arasına ince bir katman halinde yerleştirilmiş P tipi yarı iletken beyz maddesinden oluşmaktadır. İki N tipi madde arasındaki beyz tabakası elektron geçişini kontrol etme görevi yapmaktadır.
Yayıcı, taban ve toplayıcı olmak üzere üç bölüme ayrılmıştır. Bir NPN transistöründe, elektronların akışı, onu iletmesine neden olan şeydir.
Bu tip transistörler çoğunlukla devrede kullanılır. Çünkü bunların çoğu yük taşıyıcıları deliklere kıyasla yüksek hareketliliğe sahip elektronlardır.
PNP Transistör Nedir?
PNP transistörü, bir n-tipi malzemenin iki p-tipi malzeme ile katkılandığı bir transistör türüdür. Akım tarafından kontrol edilen bir cihazdır. PNP transistöründe arka arkaya iki kristal diyot bağlanmıştır. Yayıcı tabanlı diyot diyotun sol tarafında, kollektör tabanlı diyot ise sağ tarafında bulunur.
Delikteki akım, PNP transistörlerinin taşıyıcılarının çoğundan oluşur. Transistörün içindeki akım, deliklerin hareketi ile oluşturulur ve transistörün uçlarındaki akım, elektron akışı tarafından oluşturulur. Transistörün emitörü, kollektörü ve tabanının ihtiyaç duyduğu voltaj, PNP transistörünün harfi ile gösterilir. Yayıcı ve toplayıcı ile karşılaştırıldığında, bir PNP transistörünün tabanı her zaman negatif olmuştur. Bir PNP transistöründeki elektronlar, baz terminalinden alınır. Tabana giren akım, kollektör uçlarına ulaşmadan yükseltilir.
Transistör Formülleri Nelerdir?
Transistörhesaplamalarında kullanılan temel formülIE=IC + IB idir.
IE:DC çıkış akımı
IB:DC giriş akımı
Birtransistörünakım kazancı tarifi olarak, DC çıkış gerilimi sabit tutularak, çıkış akımının giriş akımına oranı olarak belirtilir. Buna göre ortakbeyzlidevrede akım kazancı:
VCE sabit olmak üzere adc=IC/IE olur.
Ortakemitörlüdevrede DC giriş akımı IB, DC çıkış akımı IC değeridir. Bu durumda DC akım kazancı:
VCE sabit kalmak üzereßdc=IC/IB dir.
OrtakKollektölüdevrede DC giriş akımı IB, DC çıkış akımı IE dir. Buna göre DC akım kazancı:
VCE sabit olmak üzerehFC=IE / IB olur.
Mosfet Transistör Nedir?
MOSFET transistörün açılımı Metal Oxide Semi-conductor Field Effect Transistor‘den gelmektedir. Anlamı da metal oksit yarı iletkenli alan etki transistörüdür. Alan etkili transistörlerin (FET) geliştirilmiş türleridir. BJT’lerde olduğu gibi mosfetlerde de 3 adet bacak bulunmaktadır. Bu bacaklar gate, drain ve source isimlerine sahiptir.
Mosfet Nerelerde Kullanılır?
Mosfetler yüksek frekanslı elektronik devrelerde, voltmetre, ohmmetre, multimetre gibi ölçme aletlerinde, yüksek giriş empedanslı amplifier (yükselteç)'de sıklıkla kullanılırlar. Ayrıca analog devreler ile dijital devrelerde anahtarlama ve güç dengeleme amacıyla kullanılabilirler.
Mosfet Direnç Olarak Kullanılabilir Mi?
Mosfet, direnç olarak kullanılabilir. Genel olarak mosfetler gerilim kontrollü direnç elemanlarıdır. Geliştirme N kanal bir mosfet, uygun kutuplandırmalarla iletim, kesim ve lineer bölgede çalışabilir. Kesim modunda, Drain-Source arası direnç çok yüksektir (10 mega amper akım). Bu sebeple Drain'den Source'a akım akmadığı kabul edilir.
Mosfet Çıkışlı Amfi Nedir?
Mosfet çıkışlı amfi, hoparlörlerin mosfet transistör/transistörlerle sürüldüğü amfi demektir. Yani besleme ile alakası yoktur. Mosfet transistör ile yapılan amfiler, yüksek ısıda ve düşük omajda sorun çıkarmazlar. Yükseltici olarak kullanılan amfiler, güçlü özellikleri ile tüm ses sistemini kontrol edebilmeye yardımcı olur.
Elektrikte direnç, elektrik akımının akışına karşı olan karşıtlığının bir ölçüsüdür. Bir elektrik akımının ne kadar kolay geçtiğini ölçer.
Transistör Fiyatları Nedir?
Transistör fiyatları çeşitlerine göre değişiklik göstermektedir. Çeşitlerine göre transistör fiyatları aşağıdadır:
- Foto transistör: Foto transistör fiyatları 1-30 TL arasında değişmektedir.
- Alan etkili transistör: Bu transistörlerin fiyatları 2-138 TL arasında değişmektedir.
- BJT transistör: BJT’ler ise 0,30 kuruştan başlayıp 10 TL’ye kadar çıkmakla birlikte değişkenlik gösterir.
- NPN transistör: NPN transistörler 0,20 kuruştan başlayıp 100 TL’ye kadar çıkmaktadır.
- PNP transistör: PNP’lerin fiyatı ise 0,25 kuruştan başlayıp 250 TL’ye kadar çıkmaktadır.