Elektrik Şirketi Değiştirme

Elektrik şirketi değiştirmek için mevzuata göre herhangi bir belge zorunluluğu yoktur ve tedarikçi değişikliği için yalnızca sözleşme kurulması yeterlidir. Ancak elektrik şirketleri bazı bilgilerin teyit edilmesi için elektrik şirketi değiştirme işlemi yapacak tüketicilerden bazı belgeler istemektedir. Elektrik şirketi değiştirmek için gereken belgeler ve bu belgelerin neden gerekli olduğu aşağıda listelenmiştir:

• Elektrik Sözleşmesi:Elektrik tedarikçisi değişikliği için sözleşmeler mesafeli olarak (internet üzerinden) kurulabilir. Elektrik şirketi değiştirme işlemlerinin başlanması için ilk önce sözleşmenin kurulması gerekmektedir.
• Elektrik Faturası Kopyası: Elektrik şirketi değiştirme işleminin yapılması için her sayacın kimlik numarası olarak kabul edilen tekil kodun EPİAŞ sistemine ibraz edilmesi gereklidir. Tedarikçi şirketler ayrıca tüketicilerin elektrik tüketimlerini teyit etmek için de elektrik şirketi değişikliği yapacak tüketicilerden elektrik faturası talep eder.
• Kimlik Belgesi Kopyası: Sözleşmelerin bilgi güvenliği ve tüketicilerin bilgilerini teyit etmek için tedarikçiler, elektrik şirketi değiştirme sözleşmelerinin eki olarak tüketicilerden kimlik belgesi ibraz etmesini ister.

Ev (mesken) abone grubu tüketicilerinden elektrik şirketi değişikliği yapmak için yukarıda listelenen belgelerden başka belge talep edilmez.

İş yeri (Ticarethane) ve Sanayi abone grupları için yukarıdaki belgelere ek olarak aşağıdaki belgeler talep edilir:

• İmza Sirküleri: Şirket adına yapılacak elektrik tedarikçisi değişikliği işlemlerinde, elektrik abonelik sözleşmesinin şirket yetkilisi tarafından yapıldığının teyidi amacıyla imza sirküleri ibraz edilmesi talep edilir. Şahıs şirketlerinde, dernek veya vakıflarda ise imza sirküleri yerine imza beyanı ya da yetki belgesi ibraz edilmesi gereklidir.
• Vergi Levhası: Elektrik şirketi değiştirme işlemi sırasında, yeni tedarikçinin faturalandırmalarının doğru yapılması için şirket adına olan aboneliklerde ibraz edilmesi gereklidir. Şahıs adına yapılan aboneliklerde ise faturalandırma şahıs adına yapılacağından vergi levhası ibrazına gerek yoktur.

Elektrik şirketi değiştirme işlemi 25 gün sürer. Tedarikçi değişikliği için başvurular aylık dönemlerde yapıldığından, işlemin tamamlanması sözleşmenin kurulduğu güne göre değişilik gösterebilir. Her koşulda en geç 50 gün içinde elektrik şirketi değiştirme işlemi tamamlanmış olur. Elektrik şirketi değiştirme süreci, Elektrik Piyasası Dengeleme ve Uzlaştırma Yönetmeliği'nin 30/A maddesince uygulanır.

Özel elektrik tedarik şirketi değiştirme başvurusu sonrasındaki süreç hakkında bilinmesi gerekenler aşağıdadır:

• Her ayın 5. gününe kadar, bir önceki ayın elektrik şirketi değiştirmek için sözleşme kurulan tüketicilerin başvuruları Elektrik Piyasası İşletme Anonim Şirketi (EPİAŞ) tarafından işletilen sistemde oluşturulur.
• Başvurudan 14 gün sonra kesin listeler oluşturulur ve elektrik şirketi değiştirme işlemi teyit edilmiş olur.
• Başvurudan 25 gün sonra, başvuru tarihini takip eden ayın birinci günü elektrik şirketi değiştirme işlemi tamamlanmış olur ve tüketicilerin enerjisi yeni tedarikçisi tarafından sağlanmaya başlar.

Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) tarafından lisanslandırılan elektrik tedarik şirketi sayısı 313'dur. Bu elektrik tedarik şirketlerinin 21'i görevli elektrik tedarikçisidir ve bölgelerinde elektrik tedarikçisi değiştirmemiş tüketicilere enerji sağlamakla yükümlüdür. EPDK'den lisans alan elektrik tedarik şirketlerinin tamamı piyasada aktif olarak faaliyet göstermemektedir. Aktif olarak tüketicilere hizmet veren tedarikçi sayısı, görevli elektrik tedarikçileri hariç 50 civarındadır.

Elektrik şirketi değiştirmenin avantajları elektrik tedarikçilerinin tarifelerine göre farklılık gösterir. Elektrik tedarikçisi değişikliği yapan tüketicilerin elde edeceği avantajlar aşağıdaki gibidir.

• Tasarruf: Elektrik şirketi değişikliği yapan tüketiciler, daha ucuz birim fiyattan elektrik faturası ödeyerek tasarruf eder.
• Güvence Bedeli İadesi: Elektrik tedarikçisi değiştiren tüketiciler, eski elektrik tedarikçilerine ödedikleri güvence bedelini geri alır.
• Zamlanmayan Fiyatlar: Sabit birim fiyat garantili tarifeleri seçen tüketiciler zamlardan etkilenmez ve birim fiyatları sözleşme süresi boyunca sabit kalır.
• Hizmet Kalitesi: Elektrik şirketi değişikliği yapınca elektrik enerjisinin kalitesinde bir değişiklik olmaz ancak çağrı merkezi, fatura ödeme kanalları, faturalandırma gibi konularda tüketiciler daha iyi hizmet alabilir.
• Öngörülebilir Fiyatlandırma: Fiyat değişikliği koşulları sözleşmelerde belirlendiğinden dolayı tüketiciler sürpriz fiyat değişiklikleri ile karşılaşmaz.

Elektrik tedarik şirketi değiştirmek, ıslak imzalı sözleşme zorunluluğu ya da müşteri hizmetlerini gitme gerekliliği olmadığı için cep telefonu operatörü değiştirmekten daha kolaydır. Elektrik tedarik şirketi değiştirmek için aşağıdaki adımlar izlenmelidir.

• Elektrik tedarikçisi değişikliği yapabilmek için serbest tüketici olmak gerekir. Tüketiciler ayda 188 TL'nin üzerinde elektrik faturası ödüyorsa tedarikçi değiştirebilir, serbest tüketici sorgulaması yapılmasına gerek yoktur.
• Geçiş yapılacak tedarikçi ile sözleşme kurulur. Sözleşmeler mesafeli olarak (internet üzerinden ya da çağrı merkezlerinden), yazılı olarak ya da güvenli elektronik imza ile kurulabilir.
• Yasal olarak herhangi bir evrak ibraz zorunluluğu bulunmasa da, operasyonel işlemler için tedarikçilerin talep ettiği elektrik faturası, kimlik fotokopisi gibi evraklar elektrik tedarik şirketine iletilir.
• Güvence bedeli talep edilen tedarikçiler için, güvence bedeli yönteminin DBS ya da teminat mektubu şeklinde olması durumunda, başvuru yapılan ayın 19'una kadar bu koşul yerine getirilir.
• Başvurunun yapıldığı tarihin ardından bir ya da iki fatura dönemi sonra yeni tedarikçiye geçiş tamamlanır.
• Yeni tedarikçiye geçişin tamamlanmasının ardından eski tedarikçiye ödenmiş olan güvence bedeli geri alınır.
• Elektrik tedarikçisi değiştirirken elektrik kesintisi yaşanmaz.

Mesafeli sözleşmelerle elektrik tedarikçisi değişikliği, uzaktan iletişim kanalları ile kurulan sözleşmelerle yapılır. Mesafeli sözleşmeler, 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunun 48. maddesi uyarınca hukuken geçerli ve bağlayıcı sözleşmelerdir. Türkiye elektrik piyasasında mesafeli sözleşmeler ile elektrik tedarikçisi değişikliği ilk defa encazip.com'da yapılmıştır. Mesafeli sözleşmelerle elektrik tedarikçisi değişikliği aşağıdaki kanun ve yönetmelik maddelerinde belirtilen çerçevede kurulmaktadır:

• Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunun 49. maddesi
• 29188 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Mesafeli Sözleşmeler Yönetmeliğinin 2. maddesi uyarınca elektrik piyasasındaki mesafeli sözleşmeler bu yönetmelikte belirlenen usul ve esaslara uygun olarak yapılır.
• Abonelik Sözleşmeleri Yönetmeliğinin 2. maddesi uyarınca elektrik abonelik sözleşmelerinde işbu Yönetmelikte belirlenen usul ve esasların tamamı uygulanır. Aynı yönetmeliğin 5. maddesinde abonelik sözleşmelerinin mesafeli olarak kurulabileceği açıkça belirtilmiştir.
• Elektrik Piyasası Tüketici Hizmetleri Yönetmeliğinin 12. maddesinin ikinci fıkrasına göre elektrik tedarikçisi değiştirme sözleşmeleri mesafeli olarak kurulabilir.

Elektrik Piyasası Tüketici Hizmetleri Yönetmeliği uyarınca yıllık 100 bin kWh ve altında elektrik tüketen tüketiciler düşük tüketimli tüketicilerdir ve bu tüketicilerle kurulacak mesafeli sözleşmeler için usuller aşağıdaki şekildedir.

• Tüketiciler, ön bilgilendirme formlarını (ilgili yönetmelikte belirtilen EK-1 ve EK-2 formları) okuyarak kalıcı veri saklayıcısı ile kabul eder.
• Tüketiciler, abonelik sözleşmesini kalıcı veri saklayıcısı ile okuyup kabul eder.
• Tüketiciler, eski tedarikçilerine ödemiş oldukları güvence bedelinin iadesini almak için EK-4/A formunu kalıcı veri saklayıcısı ile kabul eder. Bu şekilde kabul edilen form, geçilecek elektrik tedarikçisi tarafından ilgili tedarik şirketine iletir. Görevli tedarik şirketi bu formu bu şekilde işleme almak ve güvence bedeli iadesini zamanında yapmakla yükümlüdür.
• Bu form ve sözleşmelerin kalıcı veri saklayıcısı ile kabulünün ardından tüm evrakların birer kopyası e-posta ve SMS yoluyla tüketiciye iletilir.
• Bu işlemlerden sonra tedarikçi değişikliği başvurusu elektirk tedarikçisi tarafından yapılarak tüketicinin tedarikçi değişikliği tamamlanır.
• Elektrik Piyasası Tüketici Hizmetleri Yönetmeliği yalnızca yıllık tüketimi 100 bin kWh ve altında olan tüketiciler için geçerlidir. Bu miktarın üzerinde tüketim yapan tüketiciler için Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) tarafından bir düzenleme yapılmamıştır. Bu yüzden yüksek tüketimli tüketiciler için mesafeli sözleşme kurulurken ek formların onaylatılması zorunlu değildir.

Elektrik dağıtım şirketleri değişikliği tedarikçi değişikliğinden farklı bir konudur ve elektrik dağıtım şirketini değiştirmek mümklün değildir. Dağıtım şirketleri kablo, sayaç işlemleri gibi teknik konulardan sorumluyken tedarik şirketleri elektrik enerjisinin sağlanmasından sorumludur. Bu durumda tüketiciler dağıtım şirketini değil, kendilerine enerji sağlayan şirketi değiştirebilir. 

Elektrik tedarikçisi değiştirme işlemleri Elektrik Piyasası İşletme Anonim Şirketi (EPİAŞ) tarafından işletilen sistem üzerinden yapıldığından elektrik şirketi değiştirme işlemi sırasında elektrik kesintisi asla yaşanmaz.

Elektrik sistemi bir havuz gibidir ve tüm tüketiciler aynı havuzun içindedir. Elektrik şirketi değişikliği yapılınca, fiziki anlamda hiç bir işlem yapılmaz, yalnızca faturalandırma işlemlerini yapan şirket değişmiş olur. Dolayısıyla elektrik şirketi değişikliği yapınca elektrik enerjisinin kalitesinde herhangi bir değişiklik olmaz.

Tedarik şirketi değiştirince yalnızca fatura kesen şirket değişir, bir nevi finansal bir sözleşme kurulur; sayaç, tesisat ya da altyapı değişikliği yapılmaz. Sayaç, kablo ve tesisat ile ilgili tüm işlemler elektrik dağıtım şirketleri tarafından yapılmaya devam eder. Elektrik tedarik şirketi değişikliği işlemleri tam anlamıyla merkezi sistem üzerinden yapıldığı için sayaç değişikliği söz konusu değildir.

Elektrik tedarik şirketi değiştirince elektrik dağıtım şirketi değişmez çünkü dağıtım şirketiniz bölgede tektir ve o şirketin görevi evlere gelen kablolarla sayaçların bakımı ve işletmesidir. Arıza, bakım gibi konularda dağıtım şirketleri görevlidir ve bu gibi konularda 186 numaralı telefondan bölgedeki görevli elektrik dağıtım şirketi ile irtibata geçilmelidir.

Elektrik sayaçları, bölgedeki görevli elektrik dağıtım şirketleri tarafından okunur ve elektrik tedarikçilerine bildirilir. Sayaç okumaları tüm tüketiciler için 25 ile 35 günlük sürelerde yapılmalıdır ve sayaç okuma ile görevlendirilmiş olan kişi, sayaç okumasını yaptıktan sonra tüketicilere sayaç okuma tutanağı bırakır. İsteyen tüketiciler, sayaç okuma tutanağındaki elektrik tüketimi ile elektrik tedarikçileri tarafından kesilen faturlaları karşılaştırarak doğru tüketim için faturalandırma yapıldığını teyit edebilir.

Elektrik şirketi değiştirme sonucu ortaya çıkabilecek herhangi bir risk yoktur, elektrik enerjisi sağlayabilecek sisteme erişim sahibi olabilecek tüm şirketler EPDK'dan aldıkları lisansla faaliyetlerini gerçekleştirir. Dolayısıyla lisans sahibi olmayan bir şirketin size elektrik tedarik etmesine teknik olarak olanak yoktur. Kullandığınız elektrik enerjisinin kalitesi de değişmez ve aslında yan komşunuz ile aynı elektriği tüketirsiniz. Elektrik sistemi bir havuzdur, tüm üreticiler ve tüketiciler bu havuzun içindedir. Elektrik tedarik şirketiniz Türkiye'nin herhangi bir yerindeki üretim tesisinden sizin tüketiminiz için gerekli elektriği bu havuzun içine atar. Siz de tüketiminiz kadar elektriği bu havuzun içinden çekersiniz. Tüm işlemler sayaçlarla kontrol altında tutulur. Kısacası siz her koşulda bu havuzun içinden elektrik kullanmaya devam edersiniz.

Elektrik aboneliği değiştirirken elektrik abonelik ücreti alınmaz. Elektrik aboneliği değiştirmek tamamen ücretsizdir.

Elektrik tedarik şirketi değiştirme işlemleri Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) mevzuatları çerçevesinde Enerji Piyasaları İşletme Anonim Şirketi (EPİAŞ) tarafından işletilen sistem üzerinden yapılır. Elektrik tedarikçisi değişikliği işlemlerindeki süreç, Elektrik Piyasası Dengeleme ve Uzlaştırma Yönetmeliği ile belirlenmiştir. Buna göre tedarikçi değişiklik süreci adımları aşağdaki gibidir.

• Başvuru Tarihi: Her ayın 6. iş gününden önceki son iş günü
• Kesin Liste Tarihi: Her ayın 19'u
• Yeni Tedarikçiden Enerji Alma Başlangıcı: Takip eden ayın ilk günü

Elektrik aboneliği değiştirirken bilinmesi gerekenler aşağıda listelenmiştir.

• Serbest Tüketici Limitleri: Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK), elektrik şirkeri değiştirme işlemi yapabilecek tüketiciler için bir üst tüketim sınırı belirlemiştir. 2023 yılı için serbest tüketici olmak için limit 1000kWh'dir. Aylık ortalama elektrik faturası 188 TL'nin üzerinde olan (yıllık toplamda 2252 TL) elektrik faturası ödeyen elektrik şirketi değiştirme işlemi yapabilir. Yıllık toplam elektrik faturası tutarı 2252 TL'nin altında olan tüketiciler elektrik tedarik şirketi değiştiremez.
• Birim Fiyat Değişikliği Şartı: Elektrik tedarik sözleşmelerinde tüketicilere uygulanacak elektrik birim fiyatının nasıl güncelleneceği de belirtilir. Elektrik tedarikçisi değişikliği piyasasında sabit birim fiyat, indirim garantili birim fiyat, son kaynak elektrik tedariği kapsamında belirlenen fiyat ve değişken fiyat olmak üzere dört ayrı fiyat değişikliği koşulu bulunur. Birim fiyat değişikliği detayları ve bilinmesi gerekenler aşağıda listelenmiştir:
  • Sabit Birim Fiyat: Sözleşme başlangıcında belirlenen birim fiyat sözleşme bitimine kadar sabit kalır.
    • Sabit birim fiyatlı tarifeler zamlardan etkilenmez.
    • Sabit birim fiyatlı tarifelerde avantaj ilerleyen dönemlerde elektrik fiyatları zamnlandıkça ortaya çıkar. Elektrik fiyatlarının zamlanmaması durumunda sabit fiyatlı tarifeler, indirim garantili tarifelere göre daha az tasarruf ettirebilir.
  • İndirim Garantili Birim Fiyat: İndirim garantili tarifelerde tüketicilerin birim fiyatları sözleşme süresi boyunca, sözleşmede belirlenmiş oranda ulusal tarife fiyatlarından daha ucuz olur.
    • İndirim garantili tarifeler zamlardan etkliense de, tüketiciler sözleşme süresi boyunca sözleşmede belrtilen oranda daha ucuz elektrik tüketir.
  • Piyasa elektrik maliyetlerine endeksli son kaynak tedarik tarifesi ile belirlenen birim fiyat: Bu birim fiyat, elektrik tedarik maliyeti ile bir kar marjı oranının çarpılması ile hesaplanan birim fiyattır. Genellikle yüksek tüketimli tüketiciler için sunulan ve PTF+YEKDEM tarifeleri olarak da bilinen bu tarifelerde birim fiyat sürekli olarak değişiklik göstermekle birlikte, tüketiciler tedarikçileri tarifelerini kar marjı oranını dikkate alarak karşılaştırmalıdır.
    • PTF+YEKDEM endeksli tarifelerde birim fiyat piyasa fiyatlarına göre değişkenlik gösterdiğinden, bu tür tarifeler için fiyat öngörülebilir olmaz.
    • Fiyat değişikliği tedarikçide olan tarifeler: Bildirim yapmadan birim fiyat değişikliği yapmak Elektrik Piyasası Tüketici Hizmetleri Yönetmeliği'ne aykırıdır. Ancak tedarikçi şirketler, sözleşmelerinde belirtilmesi şartıyla önceden bildirim yapmak koşuluyla fiyat değişikliği yapma hakkını saklı tutabilir. Tüketicilerin bu şekilde şart içeren tarifeleri seçerken dikkatli olması önerilmektedir. İyi bir indirim oranı verilmesi durumunda fiyat değişikliği olan tarifeler de cazip olabilir, ancak tedarikçiden yapılacak bildirimlerin mutlaka takip edilmesi gereklidir.
• Yıllık Tasarruf:Elektrik şirketi değişikliği yapılmadan önce mutlaka yeni birim fiyatlarla elektrik faturası hesaplama işlemi yapılarak tedarikçi değişikliği durumunda bir yılda elde edilecek toplam yaklaşık tasarruf tutarı öğrenilmelidir.
  
  •  

Elektrik tedarikçi sözleşmeleri genellikle 12 ay olur. Elektrik Piyasası Tüketici Hizmetleri Yönetmeliğine göre belirli süreli sözleşmeler en fazla 36 aylık olarak kurulabilir. Sözleşme süresi konusunda tüketiciler aşağıda sıralanan noktalara dikkat etmelidir.

• Sabit birim fiyatlı tarifelerde sözleşme süresinin uzun olması tüketicilerin menfaatinedir.
• İndirim garantili tarifelerin sözleşme süresi tüketiciler tarafından tercih edilebilir.
• Sözleşmeler otomatik olarak yenilenmez, sözleşmenin yenilenmesi için tüketicilerin onay vermesi gereklidir.

Tüketicilerin, sözleşme bitiş tarihinden önce bir başka tedarikçiye geçiş yapmak isterse cayma bedeli ödemeleri gerekebilir. Bazı durumlarda cayma bedeli ödense dahi bir diğer tedarikçinin tarifesi daha cazip olabilir. Cayma bedeli uygulaması tüketicilerin tedarikçi değiştirmeleri için önemli bir bariyer oluşturmuyor olsa da, tüketicilerin bu konuda aşağıdaki noktaları dikkate alması gerekir.

• Cayma bedeli, yalnızca tüketiciye sağlanan tasarruf kadar olabilir. Bundan daha yüksek bir cayma bedeli tüketicilerden alınamaz.
• 12 aydan daha uzun süreli sözleşmelerde cayma bedeli alınamaz.
• Belirsiz süreli sözleşmelerde cayma bedeli alınamaz.

Tedarikçiler, genellikle tüketicilerden güvence bedeli talep edebilir. Güvence bedeli, tedarikçi değiştirme sürecinin başında talep edilebilir. Güvence bedeli talep edilmesinin nedeni, tüketicilerin fatura ödememe risklerine karşı tedarikçi şirketlerin aldıkları bir önlemdir. Zira elektrik şirketi değişimi yapıldıktan sonra tedarikçi şirketler, fatura ödenmemesini gerekçe göstererek tüketicilerin elektrik enerjisini kesemez. Tüketiciler, güvence bedeli ile ilgili olarak aşağıdaki şartlara dikkat etmelidir.

• Elektrik şirketi değiştirme işlemi tamamlandıktan hemen sonra eski tedarikçiye ödenen güvence bedeli geri alınır.
• Güvence bedeli talebi olan tedarikçiler arasında, farklı şekillerde güvence bedeli kabul eden tedarikçilerin tarifeleri daha caziptir. Güvence bedelini taksitle alan, faturaya yansıtan tedarikçilerde işlemler oldukça kolaydır.
• Güvence bedelini DBS ya da teminat mektubu şekilde kabul eden tedarikçilerin tarifeleri, tüketicilerin tercihine göre cazip olabilir. DBS hesabı açtırmak bazı tüketiciler için çok kolay ve zahmetsiz olabilir, dolayısı ile bu şarta dikkat edilmesi gereklidir ve bunun cazip olup olmadığı, tüketicilerin tercihleri ile ilgilidir.
• Güvence bedeli talep etmeyen tedarikçilerin tarifeleri ise elektrik şirketi değiştirme işlemlerinin en kolay yapıldığı tedarikçilerdir.

5070 sayılı Elektronik İmza Kanunu’nun 5. maddesi uyarınca Güvenli Elektronik İmza elle atılan imza ile aynı hukuki sonucu doğuran ve dijital ortamda evrakların güvenli olarak imzalanmasına imkan veren altyapıya verilen isimdir.

E-İmza ve Mobil İmza ile elektrik tedarikçisi değişikliği kanunlar ve Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) kararları uyarınca yasal geçerliliği kabul edilmiş olması ile birlikte mümkün hale gelmiştir. Türkiye’de ilk defa encazip.com üzerinden e-imza ya da mobil imza sahibi tüketiciler herhangi bir kısıtlama olmaksızın elektrik tedarikçisi değiştirme işlemleri için gerekli tüm sözleşme ve formları güvenli elektronik imza ile kurarak elektrik tedarikçisi değiştirebilirler.

5 milyona yakın e-imza ya da mobil imza kullanıcısı elektrik tedarikçisi değişikliklerini hiç bir evrak yükü olmaksızın tamamen internet üzerinden yapılacak işlemlerle güvenle elektrik tedarikçisini değiştirebilir.

E-İmza ile dijital ortamda sözleşmeler kurulabilirken, ıslak imza ile kurulacak sözleşmelerde sayfalarca evrakla uğraşılır. Ayrıca E-İmza ile yapılan işlemler, ıslak imza ile yapılan işlemlere göre oldukça güvenilirdir.