Elektrik Kablo Çeşitleri Nelerdir?

Kablolar yalıtkan ve iletken kablolar olmak üzere temelde ikiye ayrılır. Kullanım alanlarına göre farklı formlarda ve ebatlarda kablo çeşitleri bulunmaktadır. Güç kabloları, süper iletkenli kablolar, sodyum iletkenli kablolar, çok yüksek gerilim kabloları, deniz kabloları, doğru akım kabloları ve gaz yalıtımlı kablolar en sık kullanılan kablo türleridir.

1. Güç Kabloları

Güç kabloları, doğru akım ve alternatif akım gücünün toplu bir şekilde iletimi amacıyla kullanılan yüksek voltaj transferi sağlayan kablolardır. Bir diğer ismi fişli kablo olan güç kabloları, genellikle iş yerlerinde ve evlerde kullanılmaktadır. Küçük ev aletleri, beyaz eşyalar ve diğer elektrikli cihazlar için güç kabloları tercih edilmektedir. Sanayi makinalarında da güç kablolarının kullanımı yaygındır. Güç kabloları ülkelerin priz şekillerine göre farklı girişlerde üretilir. Avantajları arasında dayanıklı ve sağlam malzemeler ile üretildiğinden dolayı aşınmaz yapı ve uzun ömürlü kullanıma uygunluk yer almaktadır. Dezavantajları arasında ise fiyat maliyeti bulunmaktadır.

2. Süper İletkenli Kablolar

Elektrik şebekelerinde kullanılan süper iletkenli kablolar, Süper iletkenli kabloların yapısında bulunan süper iletken ismi verilen yüksek ısılı madde, kablo iletkenliğinde kullanılarak enerji aktarımı sağlanmaktadır. Yüksek sıcaklığa sahip süper iletkenli kablo ve iyon ışını destekli süper iletkenli kablo, süper iletkenli kablo çeşitlerindendir. Transfer edilecek akımın hiç güç kaybına uğramadan aktarılmasını sağlaması ve çevre dostu olması süper iletkenli kabloların avantajlarındandır. Dezavantajları arasında ise süper iletkenli kablo hatlarının yüksek ısılı bir enerji aktarımı sağlandığından her yerde kullanılamaması durumu yer almaktadır.  

3. Sodyum İletkenli Kablolar

Sodyum iletkenli kablolar yer altı elektrik hatlarında kullanılan sodyum yüklü kablolardır. Katı maddelerin arasındaki en iyi iletkenlerden biri olan sodyum, elektrik transferlerinde de yaygın olarak kullanılmaktadır. Sodyum iletkenli kabloların en önemli dezavantajı herhangi bir tahribata uğradığında veya zarar gördüğünde salınacak olan sodyum kimyasalının göstereceği reaksiyondur. Sodyum iletkenli kabloların bakır kablolara kıyasla daha fazla bükülebilme özelliği göstermesi avantajlarından biridir.

4. Çok Yüksek Gerilim Kabloları

Çok yüksek gerilim kabloları çok telli ve XLPE izole formdaki yüksek elektrik transferi sağlayan kablolardır. Çok yüksek gerilim kabloları kısa devre akımlarının fazla olduğu yerleşim alanlarında, endüstri ve sanayi bölgelerinde kullanılmaktadır. Orta gerilim kablolar çok yüksek gerilim kabloların alt kategorisinde yer alarak, daha düşük enerji gerilimlerini ileten çeşitlerinden biridir. Dezavantajlarından biri çok yüksek gerilim tipi kabloların hem üretilmesi hem de kullanılması benzer kablolardan daha fazla denetleme ve düzenleme ile gerçekleştirilmektedir. Çok yüksek gerişim kablosunun sağladığı avantajlar arasında emniyetli olması, yüksek gerilimi aktarabilecek yapıda ve dayanıklılıkta üretilmesi ve çeşitli doğal afetlerden etkilenmemesi yer almaktadır.

5. Deniz Kabloları

Kullanım alanları deniz hatları ile sınırlandırılmış deniz kabloları hem ülkeler arası hem de karalar arası elektrik taşıyan kablolardır. Optik kablo yapısına sahip olan deniz kablolarının hem üretimi hem de hat çekilmesi işleminin yüksek maliyetli olması dezavantajlarından biridir. Deniz kablolarının sağladığı en önemli avantaj ise enerjinin hava ile iletilemediği kıtalar ve ülkeler arası hatlarda elektrik gücünü yer altından transfer edebilmesidir. Deniz kablolarının çeşitleri şunlardır: Zipcord fiber optik deniz kabloları, multimode fiber optik deniz kabloları singlemode fiber optik deniz kabloları ve derece indisli multimode fiber optik deniz kabloları.

6. Doğru Akım Kabloları

Doğru akım kabloları, birçok ince tel ile örülmüş yapıya sahip bağlantı kablolarıdır. Yarı iletken ve yalıtkan doğru akım kablo çeşitleri bulunmaktadır. Genellikle bilgisayar, yazıcı, radyo gibi elektronik cihazlarda doğru akım kabloları kullanılır. Doğu akım kablolarının dezavantajı olarak bağlantı ve ek yapılmaları oldukça zordur. Doğru akım kablolarının kullanım alanlarının genişliği, uygun fiyatlı maliyetleri açısından avantajları bulunmaktadır.

7. Gaz Yalıtımlı Kablolar

Gaz yalıtımlı kablolar dış kılıfında XLHFFR veya HFFR koruyucu bulunan, genellikle yer altına döşenen yalıtkanlığı gaz maddesi ile sağlanmış elektrik transferi sağlayan kablo çeşitlerindendir. Enstrümantasyon kablo çeşitlerinden olan gaz yalıtımlı kablolar sinyal kontrolü ve haberleşme amacıyla enerji aktarımı sağlamaktadır. Gaz yalıtımlı kabloların bilinen en önemli dezavantajı kablo hasarında yayılacak gaz maddesinin insan sağlığını tehdit edebilecek düzeyde olmasıdır. Termik dayanıklılığa sahip olması, sıcaklık artmasında veya azalmasında elektriksel fonksiyonlarının bozulmadan çalışması ve zorlu çalışma ortamlarında kullanılabilmesi gaz yalıtımlı kabloların avantajlarındandır.

Kablo Elektrik Kapasitesi Nasıl Ölçülür?  

Kablo elektrik kapasitesi, kablonun içerisinde taşıyabileceği/aktarabileceği elektriğin boyutu anlamına gelmektedir. Her elektrik kablosunun kapasitesi birbirinden farklıdır. Kapasite ölçümü için kablonun aktarım sağlayacağı elektrik potansiyeli net olarak bilinmelidir.  

Güç birimi: P=235kW 

Gerilim birimi: U=1kV 

Güç Faktörü birimi: cosφ=0,8 

Uzaklık/Mesafe birimi: L=200m 

İzin Verilen Gerilim Düşümü birimi: %e=%3  

Örnekte verilen bir kablo çeşidine göre örnek kapasite hesaplama formülü aşağıdaki şekildedir: