Sigorta Nedir?

Sigortanın en önemli faydası, hasar sonucunda meydana gelecek maddi ve manevi kayıpların teminatlarla koruma altına alınmasıdır. Sigortanın faydaları aşağıdaki şekilde listelenebilir:

• Acil durumlarda mali güvenlik sağlar: Sigorta kapsamı, kişinin tehlikeli durumlarda katlandığı kaybın etkisini azaltır. Finansal kayıplarda maddi kayıpların geri ödenmesini sağlar. Sigortalıyı sadece maddi sıkıntılardan korumakla kalmaz, aynı zamanda bundan kaynaklanan zihinsel stresi kontrol etmeye de yardımcı olur.
• Kesinilk Sağlar: Sigorta kapsamı, sigortalılara bir güvence duygusu sağlar. Sigortalı, gelecekte olası hasarlarda yardımcı olacak bu kesinlik için gelirin küçük bir kısmını sigorta primi olarak öder. Yani, prime karşı gerçek bir mali yardım kesinliği bulunur. Sigorta poliçesi dahilindeki teminatlar çerçevesinde olası zararların karşılanacağının kesinliğini sağlar.
• Risk paylaşımı: Sigorta poliçesinin işleyiş biçimi nedeniyle işbirliğine dayalı bir sistemdir. Bir sigorta şirketi, riske maruz kalan çok sayıda kişiyi kapsadığı için toplu riskleri ve primleri bir havuzda biriktirir. Sigorta teminatı talep edene yapılan ödeme bu fondan yapılır. Böylece, tüm sigortalılar, zarara uğrayan kişinin riskini paylaşır.
• Kredi işlemlerinde kolaylaştırıcı rol oynar: Bankalar bireysel ve ticari kredilerde sigorta poliçesini bir şart olarak koyabilir. Hayat sigortası yapılan veya sigortalanan bir kredi borcunun faiz oranı, sigortasız kredilere göre daha düşük olur. Aynı zamanda kredinin onaylanmasında da hızlandırıcı rol oynar.

Sigorta poliçeleri, ailesini, varlıklarını/mülklerini ve kendilerini finansal risklerden ya da kayıplardan korumak isteyen herkes için önemlidir. Sigortanın önemi aşağdaki şekilde listelenebilir.

• Sigorta poliçeleri, tıbbi acil durumlar, hastaneye yatış, herhangi bir hastalığa yakalanma ve tedavi ve gelecekte ihtiyaç duyulabilecek tıbbi bakımlar için ödemelerin yapılmasına yardımcı olur.
• Bir ailede tek para kazanan kişinin talihsiz ölümü nedeniyle ailenin mali kaybı sigorta planları tarafından karşılanabilir. Aile, sigortalının yaşamı boyunca yapmış olabileceği ev kredisi veya diğer borçlar gibi borçları da teminat kapsamına alabilir.
• Sigorta poliçeleri, gelecekte bireylerin ailesinin yanında olamaması durumunda ailesinin yaşam standartlarını korumasına yardımcı olur. Sigorta tazminat ödemesi, poliçe sahibinin ölümü/kazası/tıbbi acil durumu durumunda tüm harcamaları karşılamanın yanı sıra ailenin çok ihtiyaç duyduğu bir nefes alma alanı sağlar.
• Sigorta poliçeleri, bireylerin çocuklarının eğitimi açısından geleceğini korumasına yardımcı olur. Sigorta ettirenin ani bir ölümü durumunda çocuklarının eğitim masraflarını karşılayabilir.
• Sigorta, öngörülemeyen herhangi bir felaket veya hasar durumunda sigorta ettirenin evini korumaya yardımcı olur. Konut sigortası poliçesi ve Zorunlu Deprem Sigortası DASK, evlerde oluşacak hasarların karşılanmasına, onarım veya yeniden inşa etme masraflarınının ödenmesine yardımcı olur. Evdeki değerli eşyalar ve eşyalar da konut sigorta teminat kapsamına alınmışsa, bir kayıp durumunda bu eşyaların ikame ücreti de sigorta tazminatları kapsamında ödenir.

Sigorta çeşitleri şunlardır:

• Zorunlu trafik sigortası
• Özel sağlık sigortası
• Kasko sigortası
• Konut sigortası
• DASK (Zorunlu deprem sigortası)
• Hayat sigortası
• Seyahat sigortası
• Eğitim sigortası
• Tamamlayıcı sağlık sigortası
• Ferdi kaza sigortası

Zorunlu trafik sigortası, 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu ile düzenlenmiş olan ve trafiğe çıkan her araç için yaptırılması zorunlu tutulmuş bir sigortadır. Zorunlu trafik sigortası, sigortalı aracın kusurlu olarak karıştığı herhangi bir kaza sonucunda karşı tarafa ait masrafların karşılanmasını güvence altına alır. Söz konusu masraflar yalnızca araca ait tamirat masrafları değil aynı zamanda kazadan kaynaklanan yaralanma gibi durumların sağlık giderleri ile kazada vefat eden kişilerin defin masraflarını da içerir. Buna ek olarak kaza sonucunda iş göremez duruma gelen kazazedelere ödenmesi gereken manevi tazminat masrafları da zorunlu trafik sigortası kapsamı altında yer alır. Zorunlu trafik sigortası adından da anlaşılabileceği gibi yaptırılması zorunlu bir sigorta türü olup yaptırılmadığı takdirde cezai yaptırımı bulunur. Zorunlu trafik sigortası, kasko sigortasından farklıdır ve kasko sigortası ile karıştırılmamalıdır.

Özel sağlık sigortası, özel kurumlarla anlaşmalı olarak yaptırılabilen bir sigorta türüdür. Beklenmedik bir zamanda ortaya çıkabilecek ciddi bir hastalık ve kaza sonucunda doğacak olan tedavi masraflarının karşılanmasını kapsayan özel sağlık sigortası, anlaşmalı hastane ve kurumlar vasıtasıyla daha özel sağlık hizmetleri alınabilmesine de olanak sağlar. Buna ek olarak evde bakım, ambulans, fizik tedavi ve rehabilitasyon gibi daha spesifik uygulamalar da özel sağlık sigortası kapsamı altındadır.

Kasko sigortası, sigortalı aracı ve aracın sahibini trafikte meydana gelebilecek her türlü kaza veya afet durumunda mali olarak güvence altına alan bir sigorta türüdür. Zorunlu trafik sigortasından farklı olarak kasko, doğrudan sigortalı aracı ve sahibini güvence altına alır. Trafikte meydana gelen bir kazada araç sahibi kusurlu olsa bile, kasko tarafından aracın masrafları karşılanır. Kasko sigortası ayrıca aracın çalınması, yanması ve doğal afet sırasında zarar görmesi gibi konuları da kapsar.

Konut sigortası, bir evin veya taşınmaz mülkün hemen her türlü olağanüstü duruma karşı güvence altına alınmasını sağlayan bir sigorta türüdür. Konut sigortası; yangın, su baskını, sel baskını, erozyon, hırsızlık, gasp ve yıldırım düşmesi gibi akla gelebilecek hemen her türlü doğal afet veya olumsuz durumdan kaynaklanabilecek mağduriyetlerin mali olarak güvence altına alınmasını amaçlar.

DASK, Doğal Afet Sigortaları Kurumunun kısaltılmış halidir. Devlet tarafından zorunlu tutulmuş bir sigorta türü olan DASK zorunlu deprem sigortası, olası bir deprem anında meydana gelebilecek her türlü hasar ile can ve mal kaybından doğabilecek her türlü masrafın teminatlar limitinde karşılanmasını güvence altına alır.

Hayat sigortası, sigortalı kişinin yaşamını kaybetmesi durumunda daha önceden anlaşma ile belirlemiş olduğu diğer bir kişiye belirli bir miktarda ödeme yapılmasını garanti altına alan bir sigorta türüdür. Genellikle bakmakla yükümlü olduğu kişiler bulunan bireyler tarafından yaptırılan bu sigorta türü, kişinin hayatını kaybetmesi halinde bakmakla yükümlü olduğu kişilerin mağduriyet yaşamasının önüne geçmeyi amaçlar. Hayat sigortası aynı zamanda sigortalı kişinin çalışamaz ve iş göremez hale gelmesi durumunda da devreye girmektedir.

Seyahat sigortası, sigortalı kişinin seyahat veya seyir halinde iken maruz kalabileceği olağanüstü durumlar karşısında mali olarak güvence altına alınmasını amaçlayan bir sigorta türüdür. Özellikle turizm sektöründe oldukça yayın olan seyahat sigortası, pek çok kapsam ve faktör içerir. Seyahat sırasında meydana gelebilecek riskler, kişinin ulaşım aracı tercihinden gideceği bölgeye ve kalacağı şehre kadar farklılık gösterir. Bu neden seyahat sigortası genellikle her kişi için ayrı ve özel olarak belirlenen şartlarda yapılır. 

Eğitim sigortası, bir veya daha fazla öğrencinin eğitiminden sorumlu olan kişiler için yaptırılabilecek bir sigorta türüdür. Eğitim sigortası, yalnızca 18 ile 55 yaş arasındaki bireyler tarafından yaptırılabilir. Sigortalı kişinin vefatı halinde, eğitiminden sorumlu olduğu öğrencilerin eğitim masrafları sigorta tarafından karşılanır. Eğitim sigortası yapılırken sigorta şartları ve ödeme miktarları, eğitim görmekte olan öğrencinin eğitim süresi göz önünde bulundurularak hesaplanır.

Tamamlayıcı sağlık sigortası, SGK kapsamında sigortası olan bireylerin, SGK ile anlaşması bulunmayan özel hastanelerden de tıpkı bir devlet hastanesi gibi ek ücret ödemeden faydalanmasına olanak sağlayan bir sigorta türüdür. Tamamlayıcı sağlık sigortası; muayene, tahlil ve tedavi hizmetlerini kapsamaktadır.

Sigorta yaptırmak son derece kolay bir işlemdir. Öncelikle yaptırılmak istenen sigorta türü kapsamında hizmet veren bir sigorta şirketi seçilmelidir. Bu sigorta şirketi ile görüşme sağlandıktan sonra şirket yetkilisi tarafından hazırlanacak olan sigorta poliçesinin şartları dikkatle okunmalıdır. Mutabık olunduktan sonra anlaşılan tutarın ilk primi yatırılarak sigorta girişi başlatılmış olur. İlave olarak sigorta fiyat karşılaştırma siteleri üzerinden de kolayca sigorta yaptırılabilir. Bu şekilde yaptırılacak sigortalarda öncelikle sigortalı bilgileri girilir, daha sonra sigorta şirketleri karşılaştırılır, en cazip sigorta poliçesi seçilerek kredi kartı ile ödeme yapılır.

Sigorta, yaşam içerisinde karşılaşılabilecek riskler gözetilerek yaptırılmalıdır. Örneğin çok sık seyahat eden birisinin seyahat sigortası yaptırması tavsiye edilir ancak birkaç yılda bir seyahat eden birisinin seyahat sigortası yaptırması elzem olmayabilir. Benzer şekilde eğitim masraflarını karşılamakla yükümlü olduğu öğrenciler bulunan bir kişi, yaşamını yitirdiği takdirde öğrencilerin zor duruma düşmemesi için eğitim sigortası yaptırmayı düşünebilir. Zorunlu trafik sigortası, aracı olan herkes tarafından yaptırılması zorunlu bir sigorta türüdür. Benzer şekilde DASK zorunlu deprem sigortası da konuta elektrik, su ve benzeri hatlar çekebilmek için gerekli olan bir sigorta türüdür. Birey, yaşamındaki riskleri gözeterek bu riskler karşısında bazı şeyleri mali güvence altına alabilmek için kendisine uygun sigorta poliçesi yaptırmayı düşünmelidir. 

Sigorta yaptırılırken dikkat edilmesi gereken hususlar şunlardır:

• Sigorta yaptırılacak kurumun güvenilir ve gerçek bir kurum olduğundan emin olunmalıdır.
• Sigorta şartlarını hazırlayan yetkililere tamamen doğru ve gerçek bilgi verilmelidir.
• Hazırlanan sigorta poliçe sözleşmesi dikkatli bir şekilde okunmalı ve mutabık olunmalıdır.
• Sigortanın hem özel hem de genel şartları dikkatle incelenmelidir.
• Sigorta konusunda akla takılan her türlü soru yetkiliye sorulmalı ve tamamen anlaşılana kadar bilgi talep edilmelidir.
• Sigortanın primleri düzenli ve aksatılmadan ödenmelidir.
• Sigortanın muaf olduğu durumlar detaylı bir şekilde öğrenilmelidir.

Sigorta yaptırmak için gerekli olan belgeler şunlardır:

• Kişiye ait sağlık raporu
• İkametgâh muhaberi
• Adli sicil kaydı
• Diploma fotokopisi
• Vesikalık fotoğraf (2 adet)

Bazı sigorta türleri için daha farklı evrak ve belgelere ihtiyaç duyulabilir. Örnek olarak DASK zorunlu deprem sigortasında söz konusu taşınmaza ait bazı evraklar talep edilir. Hayat sigortasında kişiye ait gelir raporu ve eğitim sigortasında eğitime ilişkin daha farklı belgeler talep edilebilir.

2023 yılı itibarıyla zorunlu trafik sigortası ilk kez sigorta yaptıracak olanlar için 4. basamak tavan fiyatı 5.229 TL, 7. Kademe hasarsız sürücüler için 3.033 TL ve bir yıl içerisinde birkaç kere kazaya karışmış sürücüler için 1. kademe tavan fiyatı 12.288 TL olarak belirlenmiştir. DASK zorunlu deprem sigortası fiyatı; binanın tipine, yapım yılına, bulunduğu şehre ve yüzölçümüne göre hesaplanmakta ve değişiklik göstermektedir. Eğitim sigortası ücretleri, öğrencilerin eğitim süresi göz önüne alınarak hesaplanırken hayat sigortası ise bireyin yıllık kazancının belirli bir yüzdesi oranında tahsil edilir.

Sigortanın meydana gelen hasarı ne miktarda karşılayacağı, sigortanın türüne ve sigorta poliçesinin şartlarına göre değişiklik gösterir. Örneğin DASK zorunlu deprem sigortası 2023 yılı için 640.000 TL'ye kadar olan hasarları karşılamamakta, bunun üzerindeki hasarlar DASK kapsamı dışında kalır.

Zorunlu trafik sigortasında ise sigorta, kişinin hata oranı kadar karşı tarafın hasarını karşılar. Örneğin taraflardan birisi %20 diğeri %80 kusurlu ise %20 kusurlu olan tarafın sigortası, karşı tarafın hasarının %20 kadarını karşılar. %100 kusurlu olunan durumlarda ise sigorta, karşı tarafın hasarının tamamını karşılar. Hayat sigortası, kasko ve diğer sigorta türlerinde ise genellikle olası bir durumda karşılanacak miktar önceden belirlidir ve sözleşme şartlarında ele alınır. 

Türkiye’deki sigorta şirketleri şunlardır:

• Aksigorta
• Demir Hayat Sigorta
• Eureko Sigorta
• Groupama Sigorta
• HDI Sigorta
• Koru Sigorta
• Mapfre Sigorta
• NN Hayat Emeklilik
• Quick Sigorta
• Ray Sigorta
• Sompo Japan Sigorta
• Türk Nippon Sigorta
• Türkiye Sigorta
• Unico Sigorta
• Zurich Sigorta
• Acıbadem Sigorta
• Aegon Hayat Emeklilik
• Anadolu Hayat Emeklilik
• AIG Sigorta
• Allianz Sigorta
• Allianz Hayat Emeklilik
• Avivasa Hayat Emeklilik
• Axa Sigorta
• Axa Hayat Emeklilik
• Cigna Sağlık Hayat ve Emeklilik
• Generali Sigorta
• Işık Sigorta
• Liberty Sigorta
• Neova Sigorta
• MetLife Hayat Emeklilik

Sigorta, çok eski zamanlara dayanır. Prim temelli ilk sigorta 1250 yılında Cenevre dolaylarında ortaya çıkmıştır. Ancak günümüzdeki gibi bir sigorta anlayışının ortaya çıkışı 14. yüzyılda geçekleşmiştir. Sigortaya ilk olarak deniz ticaretinde ihtiyaç duyulmuştur. İlk sigorta şirketinin 1435 tarihinde Cenova’da kurulduğu bilinir. İtalya’da ortaya çıkmış olsa da sigorta anlayışının gelişmesi İngiltere’de devam etmiş, özellikle de 18. yüzyılda giderek artış göstermiştir. 20. yüzyıla gelindiğinde sigorta şirketleri sağlam temeller ve deneyimlerle donanmıştır. Buna bağlı olarak her bireyin hemen her çeşit sigorta talebini karşılayacak konuma gelmiştir.