Riziko Nedir?

Sigorta kapsamında alınan unsurların, sigortalı tarafından tazminat talep edilebilecek duruma gelmesine rizikonun gerçekleşmesi adı verilir. Bu unsurlar, sigorta poliçesi kapsamında çeşitli risklere karşı güvence altına alınır. Risklerin gerçekleşmesi ve söz konusu unsurların hasara uğraması rizikonun gerçekleştiği anlamına gelir. Rizikonun gerçekleşmesinin ardından sigortalı tarafından gerekli işlemler başlatılarak sigorta şirketinden tazmin borcu tahsil süreci başlatılır.

Rizikonun gerçekleşmiş olması, rizikonun geçerli olduğu anlamını taşımaz. Rizikonun geçerli sayılabilmesi için rizikoyu gerçekleştiren olayın sigorta poliçesi kapsamındaki durumlara uygun olarak gerçekleşmiş olması gerekir. Örnek olarak hayat sigortası kapsamında sigorta altına alınan birisinin intihar yöntemiyle yaşamını yitirmesi, rizikonun geçersiz sayılmasına sebep olur. Rizikonun geçerli sayılabilmesi için poliçe kapsamında belirlenmiş durumlar dahilinde gerçekleşmiş olması gerekir.

Rizikonun gerçekleşmesinde, sigortalı tarafın herhangi bir ihmali olduğunun anlaşılması halinde riziko geçerli sayılmaz. Bu durumda sigorta poliçesi kapsamında teminat altına alınmış hiçbir ödeme yapılmaz ve sigortalı taraf hak iddia edemez. Hak kayıpları; rizikonun kasıtlı olarak gerçekleştirilmesi veya rizikonun gerçekleşmesine engel olabilecek önlemlerin alınmaması ve ihmal gibi durumlarda yaşanır.

Bir sigorta poliçesi düzenlendiğinde, güvence altına alınan unsurların başına gelebilecek her ihtimal riziko olarak tanımlanır. Bu tanımlamalar çerçevesinde rizikonun gerçekleşmesi halinde sigorta poliçesi devreye girerek sigortalının zararını tanzim eder. Sigorta poliçesi içerisinde rizikonun gerçekleşmesine neden olacak durumlar açıkça belirtilir. Sigorta altına alınan unsurun türüne göre; riziko adresi, riziko türleri, riziko altına alınmış olan unsurların detaylı tanımlamaları sigorta poliçesinde yazılır.

Rizikonun gerçekleşmesi halinde sigorta ettirenin temel yükümlülüğü, rizikonun sigorta poliçesi şartlarına uygun olarak gerçekleşmiş olduğuna ilişkin delil ve belgeleri sigorta edene tebliğ etmektir. Rizikonun gerçekleşmesi, gerçekleşen rizikonun geçerli sayılması halinde sigortalı tarafa sigorta eden taraftan tanzim isteme hakkı verir. Rizikonun geçerli olup olmadığı, hem sigorta eden tarafça yapılacak olan tahkikat hem de sigortalı tarafın tebliğ edeceği belgelere göre belirlenir. Rizikonun gerçekleşmesinde sigortalı tarafın ihmali veya kastı varsa riziko geçerli sayılmaz.

Riziko konusunda sigorta eden tarafın, rizikonun poliçe şartlarında gerçekleşmesi halinde sigortalının zararını tazmin etme yükümlülüğü bulunur. Sigorta eden taraf rizikonun gerçekleşme ihtimalini, riziko şartlarını ve rizikonun yol açabileceği hasarı doğru hesaplama ve her iki taraf için de uygun bir belirleme yapma sorumluluğundadır. Rizikonun gerçekleşmesi halinde rizikonun sigorta poliçesi şartlarına uygun olarak gerçekleşip gerçekleşmediği belirlenir. Gerçekleşen rizikonun geçerli sayılması durumunda sigortalı tarafın zararının tanzimi sigorta edenin sorumluluğundadır.

Riziko hakkında bilinmesi gerekenler aşağıdaki gibi sıralanabilir.

• Riziko, güvence altına alınan unsurların başına gelebilecek riskleri belirtir.
• Rizikonun gerçekleşmesi ve geçerli sayılması halinde sigorta şirketi tarafından sigortalının zararı sigorta poliçesindeki anlaşmalara bağlı olarak tanzim edilir.
• Rizikonun gerçekleşmesi, rizikonun geçerli sayıldığı anlamına gelmez.
• Rizikonun geçerli sayılabilmesi için rizikoyu meydana getiren durumun sigorta poliçesinde yazılı bulunan haller içerisinde vukuu bulmuş olması gerekir.
• Riziko, sigorta sektöründe riskin ve zararın belirlenmesinde önemli bir role sahiptir.