Zorunlu Sigorta Nedir?

Zorunlu sigorta çeşitleri, ilgili kanun ve mevzuatlar tarafından çeşitli şartlar altında yaptırılması zorunlu tutulmuş sigortalardır. 2023 yılı itibarıyla yaptırılması zorunlu sigorta çeşitleri şunlardır:

• Zorunlu Trafik Sigortası
• Maden Çalışanları için Ferdi Kaza Sigortası
• Tüpgaz Sorumluluk Sigortası
• Tehlikeli Maddeler ve Tehlikeli Atık Mali Sorumluluk Sigortası
• DASK (Deprem Sigortası)
• Karayolu Yolcu Taşımacılığı Ferdi Kaza Sigortası
• Özel Güvenlik Mali Sorumluluk Sigortası
• Deniz Araçları Mali Sorumluluk Sigortası
• Zorunlu Sertifika Mali Sorumluluk Sigortası
• Kıyı Tesisleri Deniz Kirliliği Mali Sorumluluk Sigortası

Kara yolları motorlu araçlar zorunlu mali sorumluluk sigortası, diğer adıyla trafik sigortası trafiğe çıkan her motorlu aracın yaptırması zorunlu tutulmuş bir sigorta türüdür. Zorunlu trafik sigortası ile ilgili yasal düzenleme 15 Nisan 2015 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası Genel Şartları ile belirlenmiştir.

Mevzuata göre zorunlu trafik sigortasının kapsamı motorlu taşıtın kullanımı sırasında üçüncü şahısların ölümüne veya yaralanmasına veya bir şeyin zarara uğramasına sebebiyet verilmiş olması durumunda 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununa göre belirlenen teminatlar dahilinde sigorta yaptıranın verdiği zararlar karşılanır.

Zorunlu trafik sigortası olarak da bilinen bu sigorta türü, herhangi bir kaza anında karşı tarafın maddi zararını güvence altına alır. Kasko ile karıştırılmaması gereken kara yolları motorlu araçlar zorunlu mali sorumluluk sigortası, kaskodan farklı olarak sigortanın yaptırılmış olduğu aracın değil hatalı olarak karşı tarafa hasar verilmesi halinde karşı tarafa ait aracın masraflarını karşılar.

DASK (Zorunlu Deprem Sigortası) uygulamaları, 6305 sayılı Afet Sigortası Kanunu ve sair mevzuat uyarınca uygulamaya giren 13 Mayıs 2011 tarih ve 27933 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Zorunlu Deprem Sigortası Genel şartları ile düzenleme altına alınmıştır. DASK, Türkiye'deki tüm evler için yaptırılması zorunlu olan bir sigorta türüdür.

DASK, direkt olarak deprem nedeniyle veya depreme bağlı olarak meydana gelebilecek yangın, tsunami, patlama ve erozyona bağlı bina hasarlarını da güvence altına alır. Zorunlu deprem sigortası yaptırmadan konuta elektrik, doğal gaz ve su bağlanması mümkün değildir. Ayrıca zorunlu deprem sigortasını yaptırmamış kişiler deprem anında meydana gelebilecek maddi hasarlar için sigortadan faydalanamaz.

2023 yılı DASK teminat üst limiti 640.000 TL'dir.

Yeşil kart sigortası, zorunlu trafik sigortasının uluslararası versiyonudur. Yeşil kart sisteminde bulunan ülkelerde Türkiye'de olduğu gibi karşı tarafın zararını karşılayan bir sigorta türüdür. Araba ile yurt dışına çıkış yapanların yeşil kart sigortası yaptırmaları zorunludur.

Yeşil kart sigortası yaptıranların yurt dışında yapacakları kazalarda üçüncü kişilerde oluşacak hasarlar teminat kapsamındadır. Kısacası yeşil kart sigortası, trafik sigortasının uluslararası geçerli versiyonudur. Yeşil kart sigortasının geçerli olduğu ülkeler aşağıdaki gibidir.

• Almanya
• Andorra
• Arnavutluk
• Avusturya
• Azerbaycan
• Belçika
• Bulgaristan
• Bosna Hersek
• Beyaz Rusya
• İsviçre, Kıbrıs
• Çek Cumhuriyeti
• Danimarka
• İspanya
• Estonya
• Fransa
• Finlandiya
• İngiltere
• Kuzey İrlanda
• Yunanistan
• Macaristan
• Hırvatistan
• İtalya
• İsrail
• İran
• İrlanda
• İzlanda
• Lüksemburg
• Letonya
• Litvanya
• Malta
• Fas
• Moldova
• Makedonya
• Karadağ
• Norveç
• Hollanda
• Portekiz
• Polonya
• Romanya
• Rusya
• İsveç
• Slovakya Cumhuriyeti
• Slovenya
• Sırbistan
• Tunus
• Türkiye
• Ukrayna

1 Temmuz 2007 tarihinde yürülüğe giren Kıyı Tesisleri Deniz Kirliliği Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası Genel şartları, hukuki olarak 5312 sayılı Deniz Çevresinin Petrol ve Diğer Zararlı Maddelerle Kirlenmesinde Acil Durumlarda Müdahele ve Zararın Tazmini Esaslarına Dair Kanun zemininde uygulamadadır.

Kıyı Tesisleri Deniz Kirliliği Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası Türkiye'nin iç suları, kara suları kıta sahanlığı ve münhasır ekonomik bölgelerinden oluşan deniz yetki alanları içinde ortaya çıkan kirlenme riskinin teminat altına alınmasını sağlayan sigorta türüdür.

Deniz, göl, nehir veya ırmak gibi su kaynaklarının çevresinde faaliyet gösteren tesislerin yaptırması zorunlu tutulmuş olan bu sigortanın amacı kamu varlıklarını çevre kirliliğinden korumak ve daha çevre dostu bir dünya sağlamaktır. Bu sigortanın yaptırılması ile teminat alına alınan hususlar; su kaynaklarında ortaya çıkan kirlenme veya kirlenme tehlikesi, temizleme giderleri, atık taşıma masrafları ve üçüncü kişilerin kirliliğe bağlı olarak zarar görmesinden doğacak sağlık hizmetleri şeklinde sıralanabilir.

26 Şubat 2005 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan Özel Güvenlik Mali Sorumluluk Sigortası Genel Şartları ile düzenleme altına alınan bu zorunlu sigorta ürününün amacı özel güvenlil personeli olarak istihdam edilen kişilerin üçüncü kişilere verecekleri zararları teminat altına almaktır.

Özel Güvenlik Mali Sorumluluk Sigortasını tüm özel güvenlik şirketlerinin ve özel güvenlik personeli istihdam edenlerin yaptırması zorunlu tutulmuştur. Sigorta kapsamında teminat altına alınan zararlar sigorta poliçesi kapsamındaki limitlere kadar özel güvenlik mali sorumluluk sigortası tarafından güvence altına alınır. Güvenlik görevlilerinin görevi gereği yapmış oldukları müdahaleler neticesinde haksız bir müdahale olduğuna yönelik karşı dava açılması ve hak talebinde bulunulması halinde şirketin yaşayacağı mali kayıplar bu sigorta ile güvence altına alınmış olur.

25 Mart 2004 tarihinde yürürlüğe giren Kara Yolu Yolcu Taşımacılığı Zorunlu Koltuk Ferdi Kaza Sigortası Genel Şartları, şehirlerarası veya uluslararası yolcu taşımacılığı yapan tüm kişi veya firmaların yaptırması zorunlu tutulmuş olan bir sigorta türüdür. Bu sigorta ile taşımacılık hizmetinin başlangıcından bitimine kadar olan yolculuk süresi içinde yolcuların, sürücülerin ve yardımcılarının maruz kalacakları her türlü kazaların sonucunda ortaya çıkacak haller, Kara Yolu Yolcu Taşımacılığı Zorunlu Koltuk Ferdi Kaza Sigortası Genel Şartları kapsamındaki şartlar dahilinde teminat altına alınır.

Meydana gelebilecek herhangi bir kaza durumunda araçta yer alan herkes için ortaya çıkacak sağlık masrafları bu sigortanın teminatı altındadır. Ayrıca mola ve bekleme sürelerinde yaşanacak olan durumlar da sigortanın kapsamına dahildir.

20 Aralık 1991 tarihinde yürürlüğe giren Tüpgaz Zorunlu Sorumluluk Sigortası Genel Şartları ile düzenleme altına alınan bu zorunlu sigorta türü, tüpgaz dolumu, depolaması veya yetkili bayileri vasıstası ya da direkt olarak tüketiciye intikal ettiren gerçek ve tüzel kişilerin yaptırması zorunlu olan bir sigorta türüdür.

Tüp dolumu sırasında yaşanacak problemler veya tüplerin depolandıkları yerde herhangi bir sebeple patlaması halinde ortaya çıkacak hasarlar bu sigorta kapsamında yer alır. Bu sigorta ile yaşanacak olan olumsuz durumların üçüncü şahıslara vereceği maddi ve bedeni zararlar da teminat altına alınır.

21 Temmuz 2010 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan Tıbbı Kötü Uygulamaya Karşı Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası Genel Şartları ile düzenleme altına alınan bu zorunlu sigorta türünün özel, kamu veya muayenehane yordamıyla çalışan tüm doktor ve diş hekimlerinin yaptırması zorunlu tutulmuştur.

Bu sigorta ile sigorta süresi içerisinde sigortalı hekimin yapmış olduğu bir hata nedeniyle karşı tarafa verilen zararlar veya karşı tarafın talep ettiği manevi tazminatlar güvence altına alınır. Kamu hastanelerinde çalışan hekimler bu sigortayı kendileri yaptırmak zorundadır. Özel kurumlarda çalışan hekimlerin sigortalarının ise kurumları tarafından yaptırılması zorunlu tutulmuştur. Serbest tabip olarak çalışan kişiler ve sözleşmeli aile hekimleri de bu sigortayı kendileri yaptırmak durumundadır.

11 Mart 2010 tarih ve 2010/190 sayılı Tehlikeli Maddeler ve Tehlikeli Atıklar Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortaları Hakkında Kararın ikinci maddesinde sayılan maddeler ve bu maddelerle ilgili faaliyetleri konu alan ve Tehlikeli Maddeler ve Tehlikeli Atıklar Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası Genel Şartları ile düzenleme altına alınan zorunlu sigorta türüdür.

Bu sigortayı tehlikeli madde taşıyan, üreten veya depolayan kişi veya firmaların yaptırması zorunlu tutulmuştur. Yanıcı, patlayıcı, yakıcı veya parlayıcı maddeler nedeniyle meydana gelebilecek kazaların yol açtığı her türlü hasar bu sigortanın teminatı altındadır. Bu sigorta üçüncü şahıslara verilecek olan zararları güvence altına alırken aynı zamanda sigortalı kişinin de haksız talepler karşısında korunmasını sağlar.

27 Ağustos 2015 tarihli Maden Çalışanları Zorunlu Ferdi Kaza Sigortası Genel Şartları ile düzenleme altına alınan bu zorunlu sigorta türünün konusu yer altı ve yer üstü kömür madenciliği, kömür dışındaki her türlü yer alto madenciliği faaliyetlerinde bulunan personeli ilgili iş faaliyetinin ifası sırasında meydana gelebilecek kazalara karşı riskleri teminat altına almaktır.

Bu sigorta, yer altı veya yer üstü kömür ya da diğer yer altı madencilik faaliyetleri ile uğraşan ve bu konu ile ilgili personel çalıştıran şirketler tarafından yapılması zorunludur.

Deniz Araçları Mali Sorumluluk Sigortası Genel Şartları uyarınca düzenleme altına alınan bu sigorta ürünü, poliçede belirlenen ticari amaçlı yolcu taşıyan deniz aracında, duraklamalar ve molalar da dahil olmak üzere tahsis amacına uygun şekilde kullanımda bulunduğu meydana gelecek kaza veya üçüncü şahısların zararlarını teminat altına alan bir sigorta türüdür. İlgili deniz araçlarını işletenler bu sigortayı yaptırmak zorundadır.

27 Ocak 2005 tarihinde türülüğe giren Zorunlu Sertifika Mali Sorumluluk Sigortası Genel Şartları ile ulusal ve uluslararası düzeyde nitelikli elektronik sertifika, zaman damgası veya elektronik imzalarla ilgili hizmeti sağlayanların yükümlülüklerini getirmemesi sonucunda sertifika sahiplerinin veya üçüncü kişilerin uğrayacağı zararları teminat altına alan sigorta türüdür. Bu sigorta Elektronik Sertifika Hizmet Sağlayıcıları (ESHS) tarafından yaptırılması zorunlu bir sigorta türüdür.