Kredi Notu Nedir?

Kredi notu, şahısların ve şirketlerin kullandıkları kredi, kredi kartı veya diğer finansman türlerinin geri ödeme durumuna göre belirlenir. Kredi notunun belirlenmesindeki en önemli faktör, banka veya finansman kuruluşlarına olan borçların ödeme düzenine uygunluğudur. Borcunu düzenli ödeyen kişilerin kredi notu yükselir, borçların geri ödenmesinin gecikmesi ya da temerrüde düşmesi kredi notunu düşürür.

Kredi notu, dokuz büyük bankanın ortak olduğu Kredi Kayıt Bürosu (KKB) iştiraki olan FİNDEKS tarafından hesaplanır. Findeks kredi notu 1 ile 1900 arasında hesaplanır. Kredi notu 1900 ise risksiz, kredi notu 1 ise risklidir. Kredi notu hesaplamasında 4 ana faktör bulunur ve bu faktörlerin ağırlıklarına göre kredi notu hesaplanır. Kredi notu hesaplamasına esas 4 ana faktör ve ağırlıkları aşağıdaki gibidir.

• Geri ödeme alışkanlığı (%45 ağırlık): Kullanılan finansmanın geri ödeme alışkanlığı kredi notu hesaplamadaki en önemli faktördür. Borçların son ödeme tarihinden sonra yapılması ya da takibe düşmesi kredi notunu düşürür. Ödemelerin gününde ve düzenli yapılması ise kredi notunu yükseltir.
• Şahıs veya şirketlerin mevcut finansal hesap ve borç durumları (%32 ağırlık): Daha önce kullanılan kredilerin nasıl kapandığı, tüketicilerin mevcutta devam eden kredileri veya teminatları göz önünde bulundurularak limitler çerçevesinde hesaplama yapılır.
• Kredi kullanma yoğunluğu (%18 ağırlık): Sıklıkla kredi kullanan kişilerin kredi notu daha yüksektir, az kredi kullanan kişilerin kredi notları daha düşüktür. Hatta hiç kredi kullanmamış kişi ve şirketlerin kredi notu bulunmayabilir.
• Yeni alınan krediler (%5 ağırlık): Yakın zamanda kredi alınmış olması kredi notunun düşmesine neden olan bir faktördür.

Findeks kredi notu skalası, 1 ile 1900 puan arasındadır. Bankalardan herhangi bir borçlanma türünü kullanmak için en az 1100 kredi puanı olmalıdır. İdeal kredi notunun 1500 puan ve üzeri olması gerekir. Kredi notu 1900 puana ne kadar yakınsa kredi kullanacak kişinin riski o kadar düşüktür. Kredi notu risk durumu, bankalara göre değişmekle birlikte genel kabul gören Findeks kredi not aralıklarına göre kredi notlarının sınıflandırması şu şekildedir.

• 1 ile 699 arası: Çok riskli
• 700 ile 1099 arası: Orta riskli
• 1100 ile 1499 arası: Az riskli
• 1500 ile 1699 arası: İyi
• 1700 ile 1900 arası: Çok iyi

Kredi notunun yükselmesi için kredilerin düzenli olarak ödenmesi gerekir. Kredi notu aşağıdaki faktörlere dikkat edilerek yükselir.

• Borçların son ödeme tarihinde ve düzenli olarak ödenmesi: Borçların son ödeme tarihinde ödenmesi kredi notunun yükselmesindeki en önemli faktördür. Kredi notununun yükselmesi için bankadan alınan kredilerin gününde ve düzenli olarak yapılması gerekir.
• Borçların kapanması: TemerrüdeTtakibe düşmeden ve düzenli olarak yapılan ödemelerle kapanan borçlar kredi notunu artırır.
• Kredi kartı limitlerinin gelir ile orantılı olması: Kredi kartı limitlerinin gelirlerle orantılı olarak belirlenmesi ve kredi kartlarının bu şekilde kullanılması kredi notunu yükseltir.
• Pasif olan banka hesaplarının kapatılması: Tüketicilerin kullanmadıkları banka hesaplarını kapatmaları kredi notunu olumlu yönde etkiler.
• Faturaların düzenli olarak ödenmesi: Fatura borçlarının düzenli olarak ödenmesi ve otomatik ödeme talimatı verilmesi, kredi notuna olumlu etki eder.
• Kredi kartı borçlarının tamamının ödenmesi: Kredi kartı ekstrelerindeki asgari ödeme tutarı yerine ekstre tutarının tamamını ödemek kredi notunu yükseltir.
• Kredi kullanım sıklığı: Sıklıkla kredi kullanan kişilerin kredi notu yüksek olurken kredi veya herhangi bir finansman ürünü kullanmayan kişilerin kredi notu düşük olur. Kredi notunu yükseltmek için bazı dönemlerde ufak tutarlarda ve kısa vadelerle ihtiyaç kredisi kullanıp geri ödemesinin düzgün yapılması önerilir.
• Kefil olunan kişilerin ödeme alışkanlığı: Güvenilir ve borçlarının geri ödemesini zamanında ve düzenli olarak yapacak kişilere kefil olunması kredi notunu yükseltir.

Kredi notu ortalama olarak 1 ile 6 ay arasında yükselebilir. Borç ödemeleri ne kadar eksiksiz ve düzenli yapılırsa kredi notunun yükselme süreci o kadar hızlanır. Kara listeye girmiş olan kişilerin kredi notlarındaki düzelme ise 2 yıl kadar zaman alabilir.

Kredi notunu tüm finansal kuruluşlar görebilir. Ayrıca kişinin onayı alınarak Findeks üzerinden sorgulama yapan herkes kredi notunu görebilir.

Kredi notunun düşmesine neden olan temel faktör borçların geri ödemesinin zamanında yapılmaması ya da temerrüde düşülmesidir. Kredi notunu düşüren faktörler şunlardır.

• Borçların son ödeme tarihinde ve düzenli olarak ödenmemesi
• Temerrüde düşülmesi ve borçların kapanmaması
• Borçların kapanmaması nedeniyle hukuki sürecin başlaması
• Kredi kartı ekstre ödemelerinin geciktirilmesi
• Bankalarla ilişki içinde olmamak ya da daha önce herhangi bir finansman yöntemiyle borçlanmamış olmak
• Kefil olunan kişilerin geri ödemelerini zamanında yapmaması veya temerrüde düşmesi

Temel olarak her kredi notuna sahip tüketici, kredi kullanabilir. Bu tamamen krediyi verecek olan bankanın kararına bağlıdır. Ancak kredi notu 1100’den düşük olan kişiler orta ve en riskli grupta yer aldığından 1100'ün altında kredi notu olanların kredi alabileceği kurum bulmak zorlaşır. Kredi notu 1500’ün üzerinde olan kişiler ise bütün bankalardan kolaylıkla ve hızlı bir şekilde kredi kullanabilir.

Kredi notu düşükken kredi başvurusu yapılabilir. Kredi notunun düşük olması kredi kullanmaya engel değildir ancak kredi notu düşük olan kişilerin yapmış olduğu kredi başvurularının reddedilme olasılığı yüksektir ve genellikle kredi notu yüksek olan kişilere kıyasla daha yüksek faiz oranıyla borçlanmaları olasıdır.

Bazı bankalar kredi notu düşük olan bireylere de belirli şartlar ve limitler dahilinde kredi verir. Kredi notu düşükken kredi veren bankalar şunlardır.

• Ziraat Bankası
• Halkbank
• Vakıfbank
• Garanti Bankası
• QNB Finansbank

Ziraat Bankası, kredi notu düşük olan kişilere çeşitli şartlar ve limitler dahilinde kredi imkanı sağlayan bankalar arasındadır. Kredi notu düşükse bile 18 yaşından büyük ve 6 aydır aynı iş yerinde sigortalı olarak çalışan bireyler, Ziraat Bankasından kredi çekebilmektedir. Ziraat Bankasına kredi başvurusu yapmak için internet bankacılığı ve Ziraat Mobil üzerinden mobil bankacılık kullanılabilir veya doğrudan şubeye gidilerek başvuru yapılabilir.

Vakıfbank, kredi notu düşük olan kişilere, bazı şartlar altında kredi veren bankalardan bir tanesidir. Kredi notu düşük olan kişi emekli ise emekli maaşını Vakıfbanka taşıyarak kredi alma hakkı elde edebilir. Ayrıca 6 aydır belirli bir yerde sigortalı çalışan kişilere de kredi notu düşük olsa bile kredi verilir. Vakıfbank kredi başvurusu için Vakıfbank şubelerine doğrudan başvuru yapılabileceği gibi internet bankacılığı da kullanılabilir.

Akbank, kredi notu düşük olan kişilere kredi sağlayan bankalar arasında sayılabilir. Bunun için kişinin belgelenebilir bir geliri olması gerekir. Verilecek kredi miktarı, belgelenebilir gelirine bağlı olarak değişir. Akbank kredi başvurusu için doğrudan bir Akbank şubesine gidilebileceği gibi dijital kanallar da kullanılabilir.