FED Faizi Nedir?

23 Aralık 1913 tarihinde yürürlüğe giren kanunla kurulan FED, Amerika Birleşik Devletleri'nin merkez bankası olarak görev yapar. Bir bağımsız kurum olan FED'in başlıca iki görevi vardır. Bunlar, fiyat istikrarını sağlayarak makroekonomik koşulları korumak ve işsizlik oranının sürdürülebilir bir seviyede olmasını sağlamaktır. FED'in görevleri aşağıdaki şekilde sıralanabilir.

• Parasal genişleme ve kredi genişlemesi gibi konularda kararlar alarak ABD ekonomisinde minimum işsizlik, fiyat istikrarı ve uzun vadede ılımlı faiz oranları olmasını sağlamak
• Amerikan bankacılık ve finansal sistemini yöneterek ve denetleyerek sistemin güvenliğini, buna paralel olarak da tüketicilerin finansal haklarını korumak
• Finansal sistemin stabilitesini sağlamak
• Diğer ülkelerin merkez bankaları gibi finansal hizmetler, ulusal ödemeler ve ulusal rezerv olarak görev yapmak

FED, 23 Aralık 1913 tarihinde Amerikan Kongresinde kabul edilen, dönemin Amerikan Başkanı Woodrow Wilson tarafından imzalanıp yürürlüğe giren Merkez Bankası Kanunu (Federal Reserve Act) ile kurulmuştur. Merkezi ABD'nin Washington D.C. kentindeki Eccles Binası'dır.

FED başkanı 2018 yılında dönemin Amerikan Başkanı Donald Trump tarafından atanan ve devamında Amerikan Senatosu'nun onayı ile göreve başlayan Jerome Powell’dır. 4 Şubat 1953 tarihinde dünyaya gelen Jerome Powell, Janet Yellen'in ardından FED Başkanlığı görevi devralmıştır.

FED, küresel ticarette en çok kullanan para birimi olan Amerikan dolarını yöneten kurumdur. FED faizi Amerikan ekonomisi için en önemli faiz oranıdır. FED faizleri, Amerikan dolarına erişimin maliyetini belirleyen en önemli unsur olduğu için tüm yatırımcılar tarafından yakından takip edilir. FED faizi etkisi borsalardan emtia piyasalarına etki eder. FED faizi aynı zamanda dünyadaki ülkelerin tamamına yakının para politikalarından küresel enflasyona kadar ekonominin hemen her yerinde önemli etkiye sahiptir.

FED faizleri Amerikan Doları'nın değerini belirleyen en önemli faktör olduğundan, küresel ticarette en çok kullanılan para biriminin değerinin yükselmesi ya da düşmesi tüm dünya ticaretini derinden etkiler. FED faizlerinin düşmesi ile Amerikan Doları'na erişim kolaylaşır ve dolaşımdaki Dolar miktarı yükselir. Bunun sonucunda küresel ekonomide para bolluğu oluşur ve değeri düşük Dolar'ın etkisi ile tüm ülkelerin ekonomilerinde büyüme gözlenir. FED faizlerinin düşük olmasının Amerikan ekonomisine olumsuz etkisi ise enflasyonu yükseltmesidir. FED'in faizleri yükseltmesi ile birlikte Amerikan Doları'na erişim maliyeti yükselirken yatırımcılar farklı enstrümanlara yatırım yapmak yerine yüksek faiz oranından kazanç elde etmeyi tercih eder. Bunun sonucunda sirkülasyondaki Dolar miktarı düşer ve Dolar'ın değeri yükselir.

Dünyanın en büyük ekonomisi olan Amerika Birleşik Devletleri ekonomisindeki tüm gelişmelerin direkt olarak küresel etkileri bulunur. Amerikan ekonomisi ve Amerikan Doları üzerinde belirleyici etkiye sahip olan FED faizleri, küresel ekonomi üzerindeki etkileri nedeniyle önemlidir.

FED faizinin artırılma nedeni Amerikan ekonomisinde dengeyi sağlamaktır. Özellikle enflasyonun yüksek olduğu dönemlerin ardından, piyasadaki para arzını düşürmek amacıyla FED faizleri Federal Açık Piyasa Komitesi (FOMC - Federal Open Market Comitee) tarafından yükseltilir. Faiz artışına paralel olarak kredi faizleri artar ve borçlanma düşer. Faiz artırımı sonucunda piyasadaki para miktarı azaldığından, talep taraflı enflasyon düşer. Faiz artırımına bağlı olarak sermaye sahipleri yatırım ya da harcama yapmak yerine ellerindeki sermayeyi yüksek faiz ile değerlendirmeyi tercih eder. Faiz artırımı, doğrudan ve dolaylı olarak piyasadaki talebin azalmasını sağlayarak enflasyonu düşürür.

FED faiz artırırsa Amerikan dolarına erişim maliyeti yükselir. Dolara erişim maliyetinin yükselmesi, borçlanmanın azalmasına ve tasarrufun artmasına sebep olur. FED faiz artışıyla birlikte Amerikan dolarının değeri, diğer para birimlerine göre yükselir. Küresel ticaretin en çok kullanılan para birimi olan Amerikan dolarının değerinin yükselmesi, tüm ülkeleri etkiler. FED faizlerinin yükselmesiyle birlikte özellikle ithalata bağımlı ülkelerin cari hesapları negatif yönde etkilenir.

Altın fiyatları Amerikan doları üzerinden belirlenir. FED faizlerinin artmasıyla birlikte altın fiyatları, değerlenen Amerikan doları karşısında düşer. Yatırımcılar tarafından "güvenli liman" olarak görülen altına olan talep, yüksek faiz getirisi sağlayan para birimine olan yönelim nedeniyle düşer. Talep düşüşü ile birlikte altın fiyatlarında kısa dönemli direkt düşüş görünür. Kürsel politik veya ekonomik gelişmeler nedeniyle orta ve uzun vadede altına olan talepte artış olabilir. Altına yönelimde meydana gelecek muhtemel artış, FED faiz artışı olsa dahi altın fiyatlarında yükselişi sağlar.

FED faiz oranını düşürürse, sermaye sahiplerinin faiz gelirleri ve Amerikan dolarına erişim maliyeti düşer. Dolara erişimin ucuzlamasıyla sirkülasyondaki para miktarı yükselir. Dolar bazında borçlanma maliyetinin düşmesiyle birlikte harcamalar ve yatırımlar artarak ekonomilerde canlılık oluşur. Diğer taraftan sermaye sahiplerinin potansiyel faiz kazancı düşük olacağından yatırımlar farklı enstrümanlara ve reel piyasalara kayar.

FED’in faiz oranını sabit tutması, Amerikan doları faizi üzerinde herhangi bir artış veya azalış yapılmaması ve mevcut faiz oranlarının bir sonraki karara kadar sabit kalması demektir. FED faiz oranının piyasa beklentisine paralel olarak sabit tutulması durumunda piyasalar minimum düzeyde etkilenir. FED faizinin piyasa beklentisinin dışında sabit tutulması durumunda ise FED kararının sonuçları piyasa beklentisinin ne olduğuna göre değişir. Piyasa beklentisi FED'in faiz artışı kararı alacağı yönünde olmasına rağmen FED'in faizi sabit tutması durumunda, Amerikan dolarının diğer para birimleri karşısında değeri düşer. Piyasa beklentisinin faizlerin düşeceği yönde olmasına rağmen FED faizlerinin sabit kalması Amerikan dolarının küresel para birimlerine karşı değer kazanmasına neden olur.