Vix Endeksi (Korku Endeksi) Nedir?

Volatilite, kelime anlamı itibarıyla oynak, değişken anlamlarına gelmektedir. Herhangi bir finansal opsiyonun belirli bir zaman içerisinde gerçekleştirdiği ani fiyat dalgalanmaları volatilitenin yüksek olduğunu gösterir. Volatilite aynı zamanda finansal opsiyonların riskinin ölçülmesinde de kullanılır. Volatilitesi yüksek olan opsiyonların riski daha fazladır. Volatilite doğrudan bir değer olarak belirtilebileceği gibi yüzdesel olarak da ifade edilebilir.

Volatilite endeksi ölçülürken belirli adımlar uygulanır. Herhangi bir finansal enstrümanın belirli bir zaman skalası içerisinde değişen fiyat bilgilerinin standart sapması hesaplanarak volatilite endeksine ulaşılabilir. Volatilite endeksi ile Vix endeksi arasındaki fark, volatilite endeksinin hali hazırda elde bulunan ve kesinleşmiş olan geçmiş veriler kullanılarak hesaplanırken Vix endeksinin geleceğe yönelik tahmin niteliğinde hesaplanmasıdır.

Vix endeksi yüksekse bu durum yatırımcılar tarafından olumsuz olarak yorumlanır. Piyasaya olan güven azalır, yatırımcılar daha temkinli yatırımlar yapar veya yatırım yapmaktan vazgeçebilir. Vix endeksinin yüksek olması piyasadaki beklentinin olumsuz olmasının yanı sıra riskin de yüksek olduğuna dair bir işarettir. Vix endeksinin düşük olması ise piyasadaki risk algısının az olduğuna ve yatırımcıların daha fazla yatırım yapma eğiliminde olacağına işarettir.

Ulusal/küresel pek çok faktör belirsizlik yaratabilir. Volatilitenin siyasi, ekonomik ve sektörel etkenleri volatiliteyi etkiler. Sadece bir şirkete ait durumlar da belirsizliğe sebep olabilir. Volatilitenin dalgalanma derecesinin sebepleri aşağıda sıralandığı gibidir.

• Siyasi- ekonomik gündemler:Seçimler hükümet krizleri mevzuata dair kararlar, para politikaları gibi sebepler borsaları etkiler.
• Ekonomik durum:ekonominin iyi olması yatırımcıların piyasaya olan güvenini arttıracağından piyasalarda dalgalanmayı arttıracaktır.
• Kaos:Çatışmalar, doğal afetler gibi olayların verdiği zararlar ve maliyetleri sebebiyle piyasada belirsizlik yaratabilir.
• Şirket gündemleri:Her zaman Pazar genelinde değil bazen sadece bir şirketle ilgilidir. Bilançosu ilk çeyrekte güçlü olan, ürün ve yatırımları pozitif olan şirketler yatırımcıları kendine çeker bu da piyasada hareketliliğe sebep olur.

Vix endeksi, vadesine 23 günden fazla ve 37 gün az kalmış olan alım satım opsiyonlarının zımni volatiliteleri kullanılarak hesaplanır. Vix endeksinin hesaplanmasındaki amaç 30 günlük ortalama volatiliteyi öngörmektir. Vix endeksi %30 veya daha üzerindeyse risk ve belirsizlik yüksek demektir. Vix endeksinin %20’nin altında olduğu durumlar ise piyasadaki risk algısının az olduğuna ve istikrarın yüksek olduğuna işarettir.

Borsa içerisinde alım satım yapan yatırımcılar piyasa içerisindeki risk seviyesine göre pozisyon alır. Vix endeksinin artması veya azalması, yatırımcıların hamlelerini doğrudan veya dolaylı olarak etkiler. Yatırımcılar, yapmış oldukları yatırımları Vix endeksinin değişimine göre pozisyonlandırabilir. Örneğin bir hisse senedine ciddi bir miktarda yatırım yapmış olan bir yatırımcı, Vix endeksinin artmasına bağlı olarak borsa içerisindeki yatırımını bozabilir veya farklı bir yatırıma geçebilir. Vix endeksindeki artışlar genellikle borsaları negatif yönlü olarak etkiler. Vix endeksi arttıkça borsalardaki finansal opsiyonlarda değer kaybı meydana gelir.

Vix endeksini yükselten en önemli faktör, finansal opsiyonların fiyatlarının aniden azalması veya aniden artmasıdır. Finansal opsiyonların fiyatlarının aniden düşmesi, yatırımcıları paniğe sevk eder. Bunun tam tersi olarak finansal opsiyonların fiyatlarının ani bir şekilde yükselmesi ise yatırımcıların bu finansal opsiyonlara yatırım yapmaya cesaret edememesine sebep olur. İster yukarı ister aşağı yönlü olsun, her türlü ani fiyat değişikliği ve dalgalı fiyatlama Vix endeksinin yükselmesine neden olur.

Vix endeksi ile altın fiyatı arasında pozitif yönlü bir ilişki vardır. Yani Vix endeksi yükseldikçe altının fiyatı da yükselir. Vix endeksi azaldıkça altın fiyatında düşüş meydana gelir. Bunun sebebi altının yüzyıllar boyunca en güvenilir ve en temel yatırım araçlarından biri olmasıdır. Tıpkı savaş dönemlerinde altının yükselmesi gibi her türlü risk ve belirsizlik ortamında yatırımcılar yatırımlarını altına yapma eğilimine geçer.