Rüçhan Hakkı Nedir?

Şirketlerin sermaye artırımına gitmesi durumunda mevcut yatırımcılara sermaye artışına katılma hakkı sunulur. Mevcut yatırımcı, sermaye artırımına katılarak şirketteki payını koruyabilir.
Rüçhan Hakkı Nedir? Nasıl Kullanılır & Avantajları Nelerdir?

Rüçhan hakkı, anonim ve limited şirketlerde uygulanan bir sistemdir. Anonim ve limited şirketler kurulurken belirli bir sermaye gerekir. Gerekli olan sermaye, ortaklar tarafından sağlanır. Şirkete sermaye sağlayan ortaklar, sermaye payları kadar ortaklık hakkı elde eder. Örneğin şirkette %1 oranında sermayesi bulunan sermayedar, şirketten %1 oranında da kar alır. Rüçhan hakkı ise şirketin sermayelerini nakit para cinsinden artırmaları durumunda ortaya çıkar. 

Rüçhan Hakkı Nasıl Kullanılır?

Rüçhan hakkı, mevcut hissedarlara, yeni satışa sunulan hisse senetleri için öncelikli satın alma hakkı sağlar. Rüçhan hakkından faydalanabilmek için mevcut hissedarlara rüçhan kuponu verilir. Hissedarlar, bu kupon ile belirlenmiş özel fiyattan hisse alma imkanı elde eder.

Rüçhan Hakkı Kullanılmazsa Ne Olur?

Şirketlerin sermaye artırımına gitmesi, mevcut hissedarların şirketteki paylarının düşmesine sebep olur. Örneğin şirketteki sermayesi %10 olan bir hissedar, şirketin %100 sermaye artırımına gitmesiyle hisse sahibinin şirketteki pay oranı azalır. Sermayedarın şirkete eklediği sermaye miktarı azalmaz ancak şirketteki payı geriler.

Rüçhan Hakkı Fiyatı Nasıl Belirlenir?

Rüçhan hakkı belirlenirken sermaye artırım oranı ve rüçhan hakkı fiyatı dikkate alınır. Rüçhan hakkı fiyatı, piyasa fiyatının altında belirlenir. Rüçhan hakkı değerini hesaplamak için şu formül kullanılır:

Rüçhan Hakkı ve Sermaye Artırımı Arasındaki İlişki Nedir?

Rüçhan hakkı ve sermaye artırımı doğrudan ilişkilidir. Şirketin sermaye artırımına gitmesi durumunda rüçhan hakkı doğar. Rüçhan hakkı, mevcut sermayedarların sermaye oranlarını korumaları amacıyla sunulur. Şirket hisselerinin %10’una sahip olan bir sermayedar, şirket sermayesinin %50 artırıma gitmesi durumunda oransal olarak hak kaybına uğrar. Hissedarın hak kaybını önleyebilmesi için yeni çıkan hisselerden %10 oranında satın alması gerekir.

Rüçhan Hakkı Satılabilir mi?

Rüçhan hakkına sahip olan hissedarlar, bu haklarını kullanmak istememeleri durumunda, rüçhan haklarını borsa üzerinden satabilir. Rüçhan hakkı kupon pazarı, hissedarlara ait rüçhan kuponlarının, hisse senetlerinden bağımsız olarak alınıp satılmasına olanak sağlar.

Rüçhan Hakkı Kullanımında Dikkat Edilmesi Gerekenler

Rüçhan hakkı, mevcut hissedarlara sunulan önemli bir avantajdır. Mevcut hissedarların rüçhan hakkını kullanırken dikkat etmeleri gerekenler şunlardır:

  • Rüçhan hakkı, belirli bir süreyle sunulur. Bu sürede kullanılmayan hak geçerliliğini yitirir.
  • Rüçhan hakkı için belirli başvuru şartları bulunur. Belirlenen başvuru şartları, hissedarlara doğrudan iletilir. Bu şartların karşılanmaması durumunda başvuru geçerliliğini yitirir.
  • Rüçhan hakkının kullanılabilmesi için rüçhan hakkının zamanında ödenmesi gerekir. Zamanında ve eksiksiz ödeme yapılmaması durumunda rüçhan hakkı kullanılamaz.

Rüçhan Hakkı Kullanmanın Avantajları Nelerdir?

Şirketlerin mevcut hissedarlarına sunduğu bir hak olan rüçhan hakkının avantajları şunlardır:

  • Yatırımcılar, rüçhan hakkı ile mevcut hisse oranını korur.
  • Rüçhan hakkı için yatırımcılara daha avantajlı bir fiyat teklifi iletilir.
  • Yeni hisse alımları, yatırımcıların şirkete yönelik kar paylarını da artırır.
  • Şirketin büyümesine yönelik sağlanan bu katkının yatırımcıya da olumlu dönüşleri olur.

Rüçhan Hakkı Kullanmanın Riskleri Nelerdir?

Rüçhan hakkının kullanılabilmesi için sermayedarların ilgili şirkete ek sermaye sağlamaları gerekir. Sermayenin farklı alanlara dağılımı riski azaltırken rüçhan hakkı bünyesinde risk barındırır. Firma hisselerinde düşüş yaşanması durumunda yatırımcının sermayesinde de düşüş olur. Rüçhan öncesi %5 oranında etkilenecek sermaye sahibi, rüçhan sonrası %10 oranında etkilenerek zarar edebilir.

Rüçhan Hakkı Ne Zaman Kullanılmalıdır?

Rüçhan hakkı kullanım süresi en az 15 en çok 60 gün olarak sunulur. Bu süre içerisinde kullanılmayan rüçhan hakkı kaybedilir.

Rüçhan Hakkı İle Hangi Hisse Senetleri Satın Alınabilir?

Sermaye artırımına katılan yatırımcılar, öncelikli olarak yeni ihraç edilen hisse senetlerine rüçhan haklarını kullanarak sahip olabilir. Rüçhan hakkı bulunan hisseler, mevcut yatırımcılara özel bir fiyat üzerinden sunulur.

Rüçhan Hakkı İle Normal Hisse Alımı Arasındaki Fark Nedir?

Rüçhan hakkı, mevcut hissedarlar için öncelikli satın alma hakkı sunar, normal hisse alımı ise herkese açık olarak sunulur. Mevcut hissedarlar, rüçhan hakkı ile daha uygun fiyatlarla firmadaki hisse oranlarını korumuş olur.

Rüçhan Hakkı Kullanılmazsa Hisse Değerinde Düşüş Olur mu?

Rüçhan hakkının kullanılmaması durumunda hisse oranında bir düşüş olur ancak meydana gelen düşüş, hisse değerini etkilemez. Örneğin rüçhan öncesi 500.000 TL ile %10’luk hisse sahibi olan bir yatırımcı, rüçhan hakkını kullanmaması durumunda yine 500.000 TL’lik sermayeye sahip olur ancak bu sermayenin şirket sermayesi içerisindeki payı %10’dan daha aza geriler.

Rüçhan Hakkı İle Alınan Hisseler Ne Zaman Hesaba Geçer?

Rüçhan hakkı ile alınan hisseler, sermaye artırımına gidilen günden iki iş günü (T+2) sonra hesaba geçer.

İlgili İçerikler

26 Kasım 2024 tarihinde yayınlandı.
Son Güncelleme: 27 Kasım 2024
Kader Arslan
Kader Arslan
İçerik Yazarı
Yazar Hakkında
1998 doğumlu olan Kader Arslan, Karadeniz Teknik Üniversitesi Karadeniz Teknik Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Kamu Yönetimi Bölümünden mezun oldu. Lisans eğitimi aldığı dönemde eşzamanlı olarak yazarlık ve editörlük alanında çalıştı. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İktisat Anabilim Dalı üzerine yüksek lisans eğitimi almaya devam ediyor. Ekonomi ve Finans dallarında uzmanlığa sahip Aslan, kariyerine akademisyen olarak devam etmektedir.
Detaylı Bilgi