En cazip bankayı anında bulun!

Borsa; şirket hisseleri, kıymetli madenler, emtia, döviz ve diğer para birimleri ile benzeri menkul kıymetlerin alınıp satıldığı yere verilen isimdir. Borsa kelimesinin anlamı 13. yüzyılda Brüksel'de bulunan ve Van der Buerze ailesine ait olan "Huis der Beurze" (Buerze Evi) kelimesine dayanır. O dönemde Avrupalı alıcı ve satıcılar burada buluşup mallarının ticaretlerini gerçekleştirirdi. Borsalarda işlemler tezgah üstü piyasalarda gerçekleştirilirken, fiziki teslimatlar farklı borsa içinde yapılmaz. Bugün bilinen anlamıyla şirket hisselerinin alınıp satıldığı borsa tarihte ilk defa 1733 Londra'da bir kafede oluşmuştur. Burada simsarlar, yatırımcılar ile bir araya gelerek farklı şirketlerin hisselerini alıp satmaya başlamışlardır. Borsa kelimesi günümüzde genellikle hisse senetlerinin alınıp satılabildiği piyasalar için kullanılsa da aslında borsa ifadesi daha geniş bir tanıma sahiptir.

Türkiye'de Borsanın Gelişimi

Türkiye'de borsanın temelleri Osmanı döneminde Kırım Savaşı'na kadar dayanır. 1854 - 1856  arası dönemde savaşın neden olduğu ekonomik sonuçlar sebebiyle borçlanma tahvilleri çıkarılmıştır. Çıkartılan borçlanma tahvillerinin alınıp satılması ile Türkiye'deki ilk borsa ortaya çıkmıştır. İlk olarak Osmanlı'dan alacakları bulunan ülkelerin baskısı ile 1866 yılında İstanbul'da kurulan borsa, 1873 yılında yapılan bir düzenleme ile Dersaadet Tahvilat Borsası adı ile işlem yapmaya başlamıştır. Cumhuriyet döneminde 1929 yılında yapılan bazı kanuni düzenlemeler ile Menkul Kıymetler ve Kambiyo Borsaları Kanunu çıkarılmıştır. Bu kanunla beraber Türkiye borsası, İstanbul Menkul Kıymetler Borsası adı altında işlem yapmaya başlamış, Cumhuriyetin ilk şirketlerinden olan Türkiye İş Bankası'nın da hisseleri burada işlem görmeye başlamıştır.

Çeşitli gereksinimler ve değişen ekonomik koşullar nedeniyle 1980'li yıllarda modern anlamda bir borsa kurulması ihtiyacı ortaya çıkmıştır. Borsa kurulması ihtiyacına karşılık, tüm sermaye piyasası kurumlarını denetlemek ve düzenlemekle görevli olan Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) kurulmuştur. 1984 yılında dönemin başbakanı Turgut Özal tarafından çıkarılan Menkul Kıymetler Borsaları Hakkındaki Kanun Hakkındaki Kararname ile gerekli altyapı oluşturularak, 1985 yılında (halen faaliyette olan) modern anlamdaki ilk borsa İstanbul Menkul Kıymetler Borsası kurulmuştır. İlk kuruluşunda Ziraat Bankası'nın Cağaloğlu binasının bir bölümünde faaliyetlerine başlayan İMKB, daha sonra Karaköy'deki Erenhan'a taşınmıştır. 1995 yılında, halen bulunduğu Sarıyer'deki modern binasına taşınan İMKB, 2013 yılında Borsa İstanbul adını almış ve BİST kısaltmasıyla işlemlerine devam etmeye başlamıştır.

Borsa Ne İşe Yarar?

Borsa, alıcıların ve satıcıların bir araya gelerek tezgah üstü işlemlerle şirket hisseleri, emtia, döviz gibi menkul kıymetlerin ve türevlerinin alınıp satıldığı piyasadır. Alıcılar ile satıcıların buluştuğu borsada bir menkul kıymetin değeri arz talep dengesine göre belirlenir. Şirket hisseleri borsası, menkul kıymetler borsası, döviz borsası, vadeli işlem ve opsiyon borsası gibi çeşitleri bulunan borsaların çalışma mantığı birbiri ile benzerdir. Tüm borsalarda takas işlemleri ile alış ve satış gerçekleştirilir.

Borsa Nasıl Çalışır?

Şirketler, yatırımcılara hisse satışı gerçekleştirerek borsada işlem gören hisse senetleri üzerinden likidite sağlar. Bu şekilde şirketler borçlanmadan, ihtiyaç duydukları likiditeyi sağlar. Tüm borsaların temel çalışma mantığı arz-talep dengesi üzerine kurulmuştur. Bir şirket hissesine olan talep, o şirketin hissesinin değerini belirler. Borsada yalnızca listelenmiş, halka açık şirketlerin hisse senetleri işlem görür. Borsada bir menkul kıymetin değerinin belirlenmesi için en çok tercih edilen yöntem açık artırmadır. Bu mekanizmada satıcılar menkul kıymetlerinin değerini teklif ederler, alıcılar ise alış fiyatı teklif eder. Alış fiyatı ile satıcının fiyatının birleştiği noktada ise işlem gerçekleştirilir.

Sıkça Sorulan Sorular

Borsanın Temel İşlevleri Nelerdir?

Borsa Çeşitleri Nelerdir?

Menkul Kıymetler Borsası Nedir?

Altın ve Kıymetli Maden Borsası Nedir?

Vadeli İşlemler ve Opsiyon Borsası Nedir?

Döviz Borsası Nedir?

Borsada Nasıl Yatırım Yapılır?

Borsada Yatırım Yaparken Nelere Dikkat Edilmelidir?

Borsada Nasıl İşlem Yapılır?

Kaynaklar:Stock exchange

İlgili İçerikler