Trafik Nedir ve Trafik Kuralları Nelerdir?

Trafik tarihi, motorlu taşıtlardan eskiye dayanır. Çünkü motorlu taşıtlar öncesinde de fayton gibi ulaşım araçları kullanılmaktaydı. Ancak trafik kurallarının daha geniş kapsamlı düzenlenmesi motorlu araçların üretilmesinden sonra olmuştur. İlk trafik ışığı 1868 tarihinde İngiltere’nin başkenti Londra’da kullanılmıştır. İlk trafik lambasında yalnızca kırmızı ve yeşil renkli fener dönmeli ışıklar bulunuyordu. Günümüzdeki trafik lambalarına benzer ilk trafik lambası ise 1914 yılında ABD’nin Cleveland eyaletinde kullanılmaya başlanmıştır. Dünya tarihinde bilinen ilk ölümlü trafik kazası ise 31 Ağustos 1896 tarihinde İngiltere’de gerçekleşmiştir.

Türkiye’de trafikle ilgili çalışmalar cumhuriyet öncesine dayanır. İlk olarak 1913 yılında belediye zabıtalarına trafik denetleme yetkisi verilmiştir. Karayolları Genel Müdürlüğü ise 1950 yılında kurulmuştur. Osmanlı döneminde gelen ilk otomobiller Padişah ve Şeyhülislam tarafından kullanılan makam aracı niteliğindeydi. Sonrasında ise seçkin kişiler arasında da otomobil kullanımı hızla yayılmıştır. Türkiye’de gerçekleşen ilk trafik kazası Osmanlı döneminde 1910 yılında Beşiktaş’ta yaşanmıştır. Bir otomobilin yaya çarpmasıyla gerçekleşen bu kazada ölen olmamış yaralanma ile atlatılmıştır. İlk ölümlü trafik kazası ise 26 Ocak 1912 tarihinde İtalya Büyükelçiliği’nin şoförü tarafından Cuma namazından çıkan İdris isimli bir Arnavuta, Şişli Camii önünde çarpılmasıyla gerçekleşmiştir. Trafik kurallarını denetleme yetkisi 13 Mart 1926 tarihinde yayımlanan ve 1 Temmuz 1926 tarihinde yürürlüğe giren 765 sayılı kanunun 564 ve 565. maddeleri ile polise verilmiştir.

Günümüzde şehirlerin hızla büyümesi ve mekanlar arasındaki mesafelerin artması nedeniyle trafik kullanımı günlük yaşamın ayrılmaz bir parçası haline gelmiştir. Tramvay, tren, taksi ve otomobillere ek olarak metro ve metrobüslerin de yaygınlaşmasıyla birlikte trafik, şehir hayatının tam ortasındadır. İşe, okula, gezintiye veya herhangi bir yere gitmek için dışarıya çıkan birisi doğrudan trafiğin içerisinde girmektedir. Bu nedenle trafik ve trafik kuralları insan yaşamının ayrılmaz bir parçasıdır. Trafik akışının daha hızlı ve güvenli bir şekilde ilerleyebilmesi için herkesin trafik kurallarını bilmesi, uyması ve uymayanları uyarması gerekmektedir.

Trafik kuralları, trafik akışını düzenleyen ve daha güvenli bir trafik ortamı yaratmayı amaçlayan kurallar bütünüdür. Trafik kuralları iki çeşittir. Bunlar:

• Yayaların uyması gereken trafik kuralları
• Araçların uyması gereken kuralları

Trafikte yayaların uyması gereken trafik kuralları ile araçların uyması gereken trafik kuralları bazı farklılıklara sahiptir. Günlük yaşamda yaya trafiği ile araç trafiği iç içe geçmiştir. Bu nedenle trafiğin yeteri kadar güvenli olabilmesi için yayaların da trafik kurallarına uyması gerekmektedir. Yayaların uyması gereken trafik kuralları şunlardır:

• Cadde ve sokaklarda yoldan değil kaldırımdan yürünmelidir.
• Kaldırım olmayan yollarda yolun solundan yürünmelidir.
• Karşıdan karşıya geçerken önce sola sonra sağa sonra tekrar sola bakılarak geçilmelidir.
• Duran aracın arkasından geçilmemelidir.
• Karşıdan karşıya geçerken daima yaya geçici kullanılmalıdır.
• Trafik lamba, ikaz ve işaretlerine uyulmalıdır.

Trafikte araçların uyması gereken kurallar son derece net bir şekilde belirlenmiş ve uyulmaması halinde kanunlar tarafından trafik cezası yaptırımlarına bağlanmıştır. Araçların uyması gereken trafik kulları iki çeşit olup şunlardır:

• Trafik kavşak kuralları
• Trafik ışık kuralları

Trafik kavşak kuralları, çok sayıda yolu birbirine bağlayan kavşakların olduğu bölgelerde araç sürücüleri tarafından uyulması gereken kurallardır. Trafik kavşak kuralları şunlardır:

• Kavşaklara yaklaşırken hız azaltılmalıdır.
• Kavşaklara girerken ve kavşaklardan çıkarken yayalara yol verilmelidir.
• Yeterli boşluk olmadan kavşağa girmeye çalışılmamalıdır.
• Kavşaktaki diğer araçlara yol verilmelidir.
• Kavşak içerisinde bekleme yapılmamalıdır.
• Kavşaktan çıkarken sağ sinyal lambası yakılmalıdır.
• Çıkış kaçırılırsa kavşak yeniden dönülmelidir.

Trafik ışık kuralları, tüm araç sürücüleri tarafından uyulması gereken ve trafik akışını renk kodları ile düzenleyen kurallardır. Trafik ışık kuralları şunlardır:

• Kırmızı ışıkta durulmalıdır.
• Yeşil ışıkta geçilmelidir.
• Sarı ışık yandığında geçmek için hazırlık yapılmalı ancak geçilmemelidir.

Trafik kurallarına uymak hem kişinin kendisi hem de toplum için büyük önem taşımaktadır. Trafik kurallarını ihlal eden birisi, yalnızca kendi canını değil aynı zamanda kamu güvenliğini de tehlikeye sokmaktadır. Trafik kuralları, 150 yılı aşkın trafik tarihi içerisindeki pek çok durum ve tecrübe gözetilerek yazılmış kurallar bütünüdür. Trafik kurallarına uymak, trafik akışının doğal biçimde devam etmesi ve trafik düzeninin korunması için önemlidir. Trafik kurallarına tamamen uyan bireylerin trafik kazası geçirme ihtimali ciddi oranda azalmaktadır. Düzenli ve güvenli bir trafik için, trafiğe çıkan herkesin kurallara uyması gerekmektedir.

Trafik eğitimi, trafiğe çıkan bireylerin trafik kurallarına uyabilmesi için verilen teorik ve bazı durumlarda uygulamalı bir eğitimdir. Trafik eğitimi ile trafik kurallarına uyan bireylerin yetiştirilmesi amaçlanır. Trafik kurallarına uyan kişi sayısı arttıkça, trafik kazası meydana gelme ihtimali azalır. Trafik eğitimi ilkokuldan itibaren başlar. En üst seviyede trafik eğitimi ise sürücü kurslarında verilir. Özellikle motorlu taşıt kullanmak isteyen kişilerin, sürücü kursuna giderek trafik eğitimi alması zorunlu tutulmuştur.

Trafik, yalnızca kara yolu için geçerli olan bir kavram değildir. Trafiğin başka çeşitleri de bulunmaktadır. Trafik çeşitleri üç adet olup şunlardır:

• Hava yolu trafiği
• Deniz yolu trafiği
• Kara yolu trafiği

Hava yolu trafiği, uçak ve helikopter gibi hava araçlarının meydana getirdiği bir trafik türüdür. Hava yolu trafiği, kara yolu trafiğinden farklı olarak yükseklik kavramına da sahiptir. Bu sebeple aynı koordinat üzerinde farklı yüksekliklerde farklı araçların seyir alabilmesi mümkündür. Ancak çok sayıda hava aracının sürekli olarak seyir halinde olması, özellikle havalimanı bölgelerinde çarpışma riskini beraberinde getirmektedir. Bu nedenle hava yolu trafiği, hava yolu kontrol kuleleri tarafından düzenlenmektedir. Hava yolu kontrol kulelerinden izin almaksızın hava yolu trafiğinde yer almak, iniş ve kalkış gerçekleştirmek yasaktır.

Deniz yolu trafiği, denizde seyir alan tekne, gemi, feribot ve yat gibi araçların oluşturduğu bir trafik türüdür. Deniz yolu trafiği, deniz polisleri ve sahil güvenlik komutanlığı tarafından denetlenir.

Kara yolu trafiği, trafik denildiği zaman akla gelen ilk trafik türüdür. Kara yolu trafiği, otomobil, motosiklet, kamyon, minibüs, otobüs ve iş makinası gibi kara taşıtlarının meydana getirdiği trafiktir. Kara yolu trafiği, trafik polisleri tarafından denetlenir.