Tahsilat Nedir?

Alacaklının borcunu tahsil etmesi için çeşitli tahsilat yöntemleri bulunur ve çeşitli yollarla tahsilat işlemi yapılabilir. Tahsilat işlemi yapılabilecek yöntemler aşağıda listelenmiştir.

Nakit Tahsilat: Borcun nakden tahsilat makbuzu karşılığında ödendiği tahsilatlar.

Çek Tahsilatı: Borcun vadeli ya da vadesiz çek ile ödendiği tahsilatlar.

POS (Kredi Kartı) Tahsilatı: Borcun kredi kartı ya da banka kartı ile ödendiği tahsilatlar.

Banka Hesabından Yapılan Tahsilatlar: Borcun havale, EFT, FAST, SWIFT gibi yöntemlerle ödendiği tahsilatlar.

Banka Kanalıyla Yapılan Diğer Tahsilat Türleri: Bankalar tarafından teminat mektubu, kredili mevduat hesabı, doğrudan borçlandırma sistemi (DBS) gibi farklı tahsilat çözümleri de sunulur.

Şirketlerin veya bireylerin nakit akışına ya da finansal durumuna göre birden fazla tahsilat yöntemi bulunur. Bankalar kanalıyla yapılan tahsilat yöntemleri aşağıda listelenmiştir.

• Gişeden Nakit Ödeme
• Havale/EFT
• Doğrudan Borçlandırma Sistemi (DBS)
• Çek
• Senet
• Elektronik Çek Sistemi
• Kredili Mevduat Hesabı (KMH)

Havale, EFT, FAST veya SWIFT, bankalar üzerinden yapılan para transferlerini ifade eder. Havale aynı banka içinde farklı hesaplara yapılan transfere verilen isimdir. Elektronik Fon Transferi (EFT) ve Fonların Anlık ve Sürekli Tahsilat (FAST) sistemleri bankalar arası para transferi işlemlerine verilen isimdir, SWIFT ise bankalar arası döviz cinsi para transferine verilen isimdir.

Doğrudan Borçlandırma Sistemi (DBS), otomatik ödeme talimatının banka tarafından güvence altına alındığı tahsilat yöntemidir. Mantık ve işleyiş açısından otomatik ödemeye benzemekle birlikte, otomatik ödemeden farklı olarak hesapta para olmasa bile banka tarafından önceden açılan limitler dahilinde banka hesabında para olmasa dahi alacaklı tarafa ödemenin yapıldığı sistemdir.

Çek, bankaların çalıştığı kişi ve kurumlara verdiği kıymetli nitelikteki evraktır. Çek, bir alacağın ileri bir tarihte ödeneceğine dair borçlu tarafından alacaklıya verilen kıymetli evraktır. Her çekin üzerinde bir vade bulunur ve vade tarihi geldiğinde çekin tahsilatı yapılabilir. Hamil ya da lehtar olarak çek üzerinde ismi yazan kişi, çekin vadesi geldiğinde banka şubesine giderek çekin tahsilatını yapabilir.

Çekler üç taraflı olarak düzenlenir. Birinci taraf borçlu (keşideci), alacaklı (hamil, lehtar) ve ödeme tarihi geldiği zaman ödemeyi yapacak olan banka şubesidir. Çekler iki türlü olarak yazılabilir.

• Nama Çekler: Çeki tahsil edecek kişinin adının çek üzerinde yazdığı çeklerdir ve tahsilatı sadece çek üzerinde ismi bulanan kişiler yapabilir.
• Hamiline Çekler: Hamiline çekler belirli bir kişiye yazılmamış, çeki elinde bulunduran kişiye tahsilat yetkisi verilen çeklerdir. Hamiline çekler ciro edilerek başkasına devredilebilir ve ciro edilen kişi tarafından tahsilat yapılabilir.

Senet, iki kişi arasındaki borç ilişkisinin yazılı olarak taahhüt altına alındığı değerli evraklardır. Senet ile borçlu, alacaklıya borcunu zamanında ödeyeceğini taahhüt eder. Senet tahsilatı iki şekilde yapılır.

• Borcun elden ödenmesi ve senetin elden borçluya teslim edilmesi
• Senedin alacaklı tarafından ciro edilerek bankaya ya da üçüncü kişiye verilerek ödemenin alınmasıdır.

Elektronik çek, 5941 sayılı Çek Kanunu ile düzenleme altına alınan ve çeklerin elektronik ortamda düzenlenerek işlem gördüğü sistemdir. Elektronik çek sistemi ile tahsilat normal çek tahsilatı ile neredeyse birebir aynıdır. Çekin vade günü geldiğinde çekin hamiline çek tutarı kadar ödeme muhattap banka şubesi tarafından yapılır. Elektronik çeklerin tahsilat e-tahsilat olarak da gerçekleştirilebilir.

Kredili mevduat hesabı (KMH), banka tarafından birey ya da kuruma tanınan limitler dahilinde vadesiz mevduat hesabının eksi bakiyeye geçtiği hesaplardır. Kredi mevduat hesaplarında bakiye olmasa dahi limitler dahilinde ödemeler yapılabilir. Özellikle otomatik ödeme talimatlarının kredili mevduat hesabından verilmesi tahsilat riskini önemli ölçüde azaltır. KMH tahsilatı genellikle bireyler tarafından tercih edilir.

Tahsilat işlemlerinde dikkat edilmesi gereken hususlar aşağıdaki gibidir.

• Alacak veya borç vadelerinin takip edilmesi
• Tahsilatları gününde yapılması
• Ödeme vadesi yaklaştığında alacaklıya hatırlatma maili ve SMS’i atılması
• Borçluların tahsilat alışkanlığına göre gruplandırılması
• İhtiyaç duyulması halinde temerrüde düşen alacakların hukuki sürecinin planının hazır tutulması
• Alacaklılara alternatif ödeme kanalları sunarak otomatik ödeme talimatı vermeye teşvik edilmesi

Tahsilat kelimesi Arapça’dan dilimize girmiştir ve Arapça’da kökeni “hsl” olan, sonuç elde etme, başarı elde etme anlamına gelir. Tahsil kelimesinden türemiş olan tahsildar, tahsil eden kişi anlamında kullanılır.