Kredi Arzı Daralması (Credit Crunch) Nedir?

Kredi arzını etkileyen yapısal ve kurumsal gelişmelerin başında bankacılık sektörü yeniden yapılandırma programı, Merkez Bankası zorunlu karşılık oranının kredi hacmine etkisi ve Merkez Bankası bağımsızlığının kredi hacmine etkisi gibi faktörler gelir.

Literatür taraması, bir konu veya kavram hakkında daha önce yazılmış makaleler ve yapılmış araştırmaların etraflıca taranarak konu hakkında genel ve detaylı bir bilgi birikimi ortaya konulmasını amaçlar. Kredi arzını etkileyen faktörlere yönelik literatür taraması sonucunda, kredi hacmini etkileyen faktörler konusunda kesin bir fikir birliği olmadığını gösterir. Uygulamalı araştırmalar ise zorunlu karşılık oranları, hükümetin uyguladığı ekonomik politikalar, ekonomideki bozulma ve faizlerin yükselmesi gibi faktörlerin, kredi arzı daralmasını pozitif yönde etkilediğini ortaya koyar.

Kredi arzı daralması, sermaye elde etmenin zor hale geldiği ve likiditenin azaldığı ekonomik bir durumdur. Kredi arzı daralması, istikrarlı bir ekonomik politika sonucunda düzeltilebilir. Optimum faiz oranları ve yatırımcı güveninin yükseltildiği piyasalar kredi arzı daralmasını yok eder. Bankalar borç veren taraf oldukları için riskli onlar almış olur yani bankalarda belirli sebeplerden ötürü kredi arzı daralması yaşanabilir.

Kredi arzının azalması, kredi talep işlemlerini de kesintiye uğratır. Merkez Bankasının para politikaları ise kredi arzı daralmasını doğrudan etkileyen faktörlerden biridir. Ülke içerisindeki ekonomi otoriteleri, para mekanizmasını doğru yönlendirdiği takdirde kredi arzı daralmasını engelleyebilir.

Kredi arzı daralmasının ilk etkisi piyasada nakit ihtiyacının artış göstermesidir. Piyasa içerisinde likiditenin azalması, borç ödeme ve yatırım yapma gibi konuları da sekteye uğratır. Sektörlerin hemen hepsinde likidite ile yatırım işlemi gerçekleştirilir. Kredi arzı daralmasının bir diğer etkisi de ekonomik büyümeyi durdurmasıdır. Kredi arzına bağlı olarak ülke içerisindeki şirketlerin de yatırım yapma ihtimali azalır. Kredi alamamak ya da nakit beklentisinin az olması yatırımcının işini zorlaştıracağı gibi piyasaya güvenini de kırar. Önünü göremeyen yatırımcılar, istediği gibi yatırım yapamadığından ekonomik gelişmeler aksamış olur.

Kredi arzı daralmasının bireyler üzerinde doğrudan bir etkisi olmasa da dolaylı yoldan ciddi etkileri vardır. Kredi arzı daralması, ülkenin ekonomik büyümesini durdurabilen bir durumdur. Bu da orta ve uzun vadede bireylerin ekonomik refahının düşüş göstermesine yol açar. Kredi arzı daralmasına bağlı olarak piyasadaki nakit sıkışıklığı bazı işletmelerin iflasına yol açabilir. İşletmelerin iflası beraberinde istihdam sorunlarını da getirerek bireyler üzerinde olumsuz etkiler gösterebilir. Kredi arzının daralmasının etkileri maddeler halinde sıralanmıştır.

• Kredi alamayan ve nakit ihtiyaçlarını karşılayamayan firmalar, gelişme ve büyüme anlamında zorluk çekerler doğal olarak bu durum işlerin kötüleşmesine ve işsizliğe sebep olabilir.
• Kredi arzı azaldığı için bankalar tarafından daha az müşteriye kredi verilir ve bankalar borçlanan kişilerden daha fazla gelir etmek ister. Bu sebeple borçlanan kişilere daha yüksek faizler uygulanır.
• Kredi arzının daralması durumunda işletmeler, kredi ihtiyacını karşılayamadığı için işçi almak ya da yatırımda bulunmak konusunda kararlı davranmayabilirler. İşe alım için bekleyenler ise zor duruma düşürebilir.