Gelir Tablosu Nedir?

Gelir tablosu, gelir ve gider analizinin gerçekleştirilmesini sağlar. Gelir ve gider kalemlerinin tespit edilmesiyle, gelir marjı artırılabilir. Gelir tablosunun özellikleri aşağıdaki gibi sıralanabilir.

• Belirli bir zaman dilimi hakkında bilgi verir.
• Normal ve normal dışı gelirleri ayrı ayrı gösterir.
• Normal ve normal dışı giderleri ayrı ayrı gösterir.
• İşletme faaliyetlerinin finansal detaylarını barındırır.
• İki farklı türde hazırlanabilir.

Belirli bir zaman dailimi hakkında bilgi veren gelir tablosu, gelir ve giderlerin analiz edilmesinde kullanılır. İki farklı türde gelir tablosu hazırlanabilir. Gelir tablosu türleri aşağıdaki gibi sıralanabilir.

• Hesap tipi gelir tablosu
• Rapor tipi gelir tablosu

Hesap tipi gelir tablosu T harfi şeklindedir. Sol tarafta giderler, sağ tarafta ise gelirler yazılı bulunur. İşletmenin tüm giderleri sol tarafa bakılarak kolayca görülebileceği gibi, tüm gelirler de sağ tarafa bakılarak görülebilir. Tablonun sonuna gelindiğinde giderler ile gelirler arasındaki eşitliği sağlamak için ortaya çıkan rakam, toplam kar veya zararı gösterir.

Rapor tipi gelir tablosu, hesap tipi gelir tablosuna göre daha detaylıdır. Rapor tipi gelir tablosunda işletmenin belirli bir periyod içerisindeki bütün faaliyetleri ayrıntılı olarak gösterilir. Çeşitli gruplamalar altındaki gelir ve giderlere ek olarak, olağan dışı gelir ve giderlere de yer verilir. Türkiye’de rapor tipi gelir tablosu kullanılır.

Gelir tablosu hesaplama işlemi, dönem içi giderlerin dönem içi gelirlerden çıkartılmasıyla yapılır. Ortaya çıkan sayı eksi ise işletmenin dönem içerisinde zarar ettiği belirlenir. Ortaya çıkan sayının artı olması durumunda ise işletmenin o miktarda kar elde ettiği görülmüş olur. Gelir tablosu hesaplama formülü aşağıdaki gibidir.

• Net Kar (Zarar) = Gelirler - Giderler

Gelir tablosunun hazırlanması sırasında uygulanması gereken bazı adımlar bulunur. Bu adımlar, işlemin hatasız yapılmasını sağlar. Gelir tablosu hazırlama adımları aşağıdaki gibi sıralanabilir.

• İlk olarak hangi tip gelir tablosu hazırlanacağına karar verilir.
• Gelir tablosu hazırlanırken tek düzen form kullanılır. Bu sayede kolayca karşılaştırma yapılabilir.
• İstikrarlı gelir ve gider kalemleri gelir tablosunun ana kalemleridir. Olağan dışı giderler ile olağan dışı karlar ise ayrı ayrı gösterilir.
• Finansman giderleri ayrı bir şekilde gösterilir.
• Ana faaliyet giderleri ile olağan dışı giderler ayrı şekilde gösterilir.
• Gelir hesaplarının alacağı bölümüne işletmenin dönem içerisinde elde ettiği gelirler, gider hesaplarının borcu bölümüne ise işletmenin dönem içerisinde yaptığı giderler yazılır.
• Gelir tablosunun hazırlanabilmesi için dönem sonu envanter çıkartılır. Satışı yapılan ürünlerin maliyetleri kaydedilir.
• “Diğer” başlığı altında bulunan gelir veya giderlerin bazılarının gelir tablosu toplam tutarını %20 aşması durumunda bu kalem “diğer” başlığından çıkartılarak ayrı bir başlık olarak gösterilir.
• Her işlemden sonra tüm gelir ve gider hesapları, 690 dönem kar ve zarar hesabına devredilerek kapatılır.

Gelir tablosu hazırlanırken dikkat edilmesi gereken hususlar aşağıdaki gibi sıralanabilir.

• Tutarı belli olmayan gelir veya gider kalemleri gelir tablosuna yazılamaz.
• Gelir tablosunda bulunan kalemler birbirleri yerine sayılamaz.
• Gelir tablosu, mali tablolar ilkelerine uygun bir şekilde hazırlanmalıdır.
• Gelir tablosu hazırlanmadan önce tüm dönem sonu işlem kayıtlarının tamamlanmış olması gerekir.
• Gelir hesapları 6, gider hesapları ise 7 ile başlar.
• Gelir ve giderlerdeki tüm miktarlar, brüt miktarı ile yazılır.

Gelir tablosu kalemleri gelir ve gider kaynaklarıdır. Dönem içerisinde gerçekleştirilen gelirlerin ve giderlerin temel kaynakları, gelir tablosu kalemi olarak adlandırılır. Gelir tablosu kalemleri, aşağıdaki gibi sıralanabilir.

• Brüt satışlar
• İndirimler
• Net satışlar
• Maliyetler
• Faaliyet giderleri
• Olağan dışı giderler
• Net kar ya da zarar

Bilanço, işletmenin tüm zamanlardaki genel ekonomik durumunu gösterir. Gelir tablosu ise işletmenin belirli bir dönem içerisindeki gelir ve giderini gösterir. Gelir tablosu her yıl sıfırlanır ve yeni dönemde yeniden hazırlanır. Bilanço ise hiçbir zaman sıfırlanmaz.