Fatura Nedir? Ne İşe Yarar?

Faturanın hukuki nitelik taşıması için dikkat edilmesi gereken bazı unsurlar bulunur. Fatura, üzerinde bazı bilgiler barındırır. Hukuki geçerlilik için faturada bulunması gereken bilgiler şunlardır.

• Fatura numarası: Fatura türlerinin takip edilebilmesini sağlayan benzersiz numaradır.
• Satıcı bilgileri: Alıcıda satıcıya dair bilgilerin bulunması için fatura üzerinde satıcı bilgileri yer alır.
• Düzenlenme tarihi: Fatura düzenlenme tarihi, özellikle satıcıların ödeme süreçlerini takip etmesini sağlar. Düzenlenme tarihi, satışın düzenlendiği tarihtir. Fatura tarihi ise faturanın oluşturulduğu tarihtir. Fatura tarihi ile düzenlenme tarihi karıştırılmamalıdır.
• Ürün veya hizmet detayları: Ürün/hizmet sayısı ve ayrıntıları faturada yer alır.
• İndirimler: Eğer varsa indirim oranı ve tutarı faturada yer alır.
• Vergi: Mal veya hizmete uygulanan vergi yüzdesi ve miktarı faturada yer alır.
• Fiyat: Müşterinin ödemeden haberdar olmasını sağlar.
• Ödeme tarihi: Her faturanın bir vadesi bulunur. Ödeme tarihi, fatura vadesini ifade eder.

İşletmelerin müşterileri için oluşturabilecekleri birçok fatura türü bulunur. Hizmet sunulan sektöre, sunulan hizmete ve düzenleme sıklığına göre seçilecek fatura türü değişiklik gösterir. Satış faturası, iade faturası, irsaliyeli fatura, proforma fatura gibi birçok fatura türü bulunur.

Satış faturası, yapılan satış sonucunda satıcı tarafından düzenlenen ve alıcıya borç miktarını bildiren faturadır. Satış faturaları, işletmelerin muhasebe kayıtları açısından oldukça önemlidir. Satış faturalarında yer alan bilgiler şunlardır.

• İşletme adı
• Alıcı adı
• Fatura numarası
• Satın alma tarihi
• Satılan ürünler
• Ürün adetleri
• Varsa indirim oranı
• Toplam borç

İade faturası, ödemesi yapılan faturanın iadesi durumunda kullanılır. Yanlış ürün gönderilmesi, ürünün hasarlı olması gibi durumlar nedeniyle alışveriş iptal edilebilir. İptal durumunda iade faturası düzenlenir.

Sevk irsaliyesi olarak bilinen irsaliyeli fatura, ürünün sorunsuz bir şekilde teslim edildiğini belgeler. Alıcı, siparişi teslim aldığını ifade etmek için irsaliyeli faturayı imzalar. İrsaliyede aşağıdaki bilgiler yer alır.

• Alıcı ve satıcı adı, işletme bilgileri
• İrsaliye numarası
• Alıcı ve satıcının vergi numaraları ve adresleri
• Düzenlenme tarihi
• Ürünün birim fiyatı ve vergi hariç tutarı
• İndirimler
• Toplam maliyet
• Düzenleyenin imzası

Stopaj, düşük tutarlı matrahların vergilendirilmesini sağlar. Serbest meslek erbabı kişiler de stopajlı fatura ile stopaja tabi tutulur. Gider pusulalarında ve serbest meslek makbuzlarında stopaj bulunur.

Proforma fatura, bir tür teklif faturasıdır. Alıcı ve satıcı arasında sözleşme görevi görür. Faturanın veriliş tarihi, kalemler, mal ve hizmet listeleri ile diğer ücretler proforma faturada yer alır. Proforma fatura ile toplam maliyet netleşmiş olur.

ÖTV (Özel Tüketim Vergisi) belirli ürünler üzerinden bir kereye mahsus olmak üzere alınan vergidir. ÖTV’ye tabi ürünlerin satışında ÖTV oranı faturada ayrıca gösterilir.

Açık fatura, detaylı bir fatura türüdür. Ödeme tutarı, ödeme tarihi gibi bilgiler detaylı bir şekilde açık faturada yer alır. Faturanın üst kısmında kaşe ile imza bulunur.

Mal veya hizmet bedelinin faturanın düzenlendiği an ödenmesi kapalı fatura ile olur. Kapalı faturanın alt kısmında kaşe ve imza yer alır.

Elektronik fatura olarak da bilinen e-fatura, Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB) tarafından yönetilir. Fatura, GİB üzerinden dijital olarak alıcıya ulaştırılır. Yazılı fatura ile aynı işlevi görür. Zaman ve maliyet tasarrufu sağlar.

Fiş, gerçekleştirilen finansal işlemle ilgili bilgilerin kaydedilmesi amacı taşır. Dahili bir belge olma özelliğine sahiptir. Fatura ise ebedi bir belgedir. Fatura, satıcı tarafından düzenlenerek alıcıya teslim edilir.

Vergi kanunlarımız gereğince faturanın kesilmemesi suçtur. Gerçekleştirilen hizmet sonucunda hizmet türü ve detaylarıyla ilgili fatura düzenlemek zorunludur. Fatura kesmemek kadar faturanın kesilmesini istememek de suçtur. Alıcı, satıcıdan fatura kesmesini istemek zorundadır.

Ticari faaliyetle uğraşan kimseler fatura kesebilir. Birinci ve ikinci sınıf tüccarların, kazançlarını basit usulde tespit eden mükelleflerin, defterdar tutma zorunluluğu bulunan çiftçilerin fatura kesmeleri zorunludur.

Sigorta brokerleri ve acenteleri tarafından sigorta şirketlerine komisyon karşılığı hizmet sunulur. Sigorta şirketleri, sigorta brokerleri ve acentelerine sağladıkları komisyon oranı karşılığında “Sigorta Komisyon Gider Belgesi” düzenler. Sigorta şirketlerinin diğer işlemleri karşılığında ise fatura düzenlenir.