Devlet Hibe (Teşvik) Kredisi Nedir?

Devlet hibe kredisi, sigortalı çalıştıran özel sektör işverenlerine; kadınlar, gençler ve engelliler gibi dezavantajlı grupların istihdamının artırılması için teşvik ve destek imkanları sağlama amacıyla verilir. Bu teşvikler hibe, kredi şeklinde verilir ve üreticilerin mevcut durumunun iyileştirilmesi amaçlanır. Vatandaşları çalışmaya, üretmeye ve girişimciliğe; işvereni ise çalıştırmaya heveslendirerek üretim kapasitesini artırmak amaçlanır.

Teşvik almak isteyen kişiler alacakları teşvik türünün ilgili kurumlarına başvurmalıdır. SGK, KOSGEB ve teşviği sunan bakanlıklara direkt başvuru yapılabilir. KOSGEB, TÜBİTAK, Ticaret Bakanlığı, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı gibi kurum ve kuruluşlardan alınacak destekler kapsamında her firmanın belirli başvuru kriteri bulunur. İlgili firma bu koşulları gerçekleştirmesiyle başvuru sürecinde bulunabilir. Aynı zamanda başvuruda bulunacak firmaların projelerinin yazımı detaylı, özgün ve firmaya özel olmalıdır. Çiftçiler tarım il müdürlüklerine, yeni girişimciler İŞKUR’a, KOBİ ve esnaflar ise KOSGEB’e başvuru yapabilirler. Başvuru süreci, alınacak hibenin konusuna ve türüne göre değişkenlik gösterebilir. Hibe desteği sağlayan kurumlar aşağıdaki gibidir.

• KOSGEB Destekleri
• Ticaret Bakanlığı
• TÜBİTAK Destekleri
• Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Destekleri
• SGK Teşvikleri
• Kalkınma Ajansları Destekleri
• İŞKUR Teşvikleri
• Avrupa Birliği Hibe ve Teşvik Programları

Devletin ilk kez ev sahibi olacaklara sunduğu maddi desteğe konut hibe desteği denir. Hibe olarak verilen bu devlet desteğinin geri ödemesi yoktur. Satın alınacak konutun tutarı kadar hibe almak mümkün değildir ancak ev almak için yapılan birikime belli oranda bir miktar eklenebilir. Konut hibe kredisi olarak da kabul edilen bu uygulama, aslında bir kredi değildir. Devlet konut kredilerine herhangi bir müdahalede bulunmaz. Konut hibe kredisi desteği kapsamında, konut hesabı açtırıp en az 3 yıl birikim yaparak ev sahibi olanlar, konut hesabındaki toplam birikimin %20’sine kadar devlet desteği alabilirler.

Yeni kurulan, kurulma aşamasında olan firmaların en kırılgan oldukları dönemde hayatta kalma oranlarının artırılması ve sürdürülebilir bir yapıya sahip olmaları amacıyla ulusal kalkınma ve program stratejisi kapsamında sunulan destektir. Geleneksel girişimci destek programı ve ileri girişimci destek programı altında iki çeşit destek sunulur. Geleneksel girişimci destek programına göre kuruluş desteği, performans desteği, sertifika desteği olmak üzere 3 çeşit destek verilir. İleri girişimci destek programı ise bu programlara ek olarak makine, teçhizat ve yazılım desteği; mentorluk, danışmanlık ve işletme koçluğu desteği verilir.

Genç çiftçi hibe destekleri, genç kesimin tarıma destek olması ve bu alanda aktifliğinin sağlanması adına devlet tarafından ilk kez 2022 yılı Nisan itibarıyla verilmeye başlanmıştır. Genç çiftçi hibe destekleriyle kırsal kesimde istihdamın artması ve tedarik ağının genişlemesi amaçlanır. Bu destekler verilmeye başlandığı tarihten itibaren sonraki 3 yılı kapsar. 

Engelli Hibe Destekleri zihinsel, bedensel, ruhsal ve duygusal olarak yetilerini kaybetmiş kişilerin sosyal ve iş hayatına kazandırılması amacıyla verilir. Destekten faydalanabilmek için aranan koşullar arasında işgücü kaybının %40 olması, İşkur engelli kaydının olması, üzerine kayıtlı aktif işletme olmaması ve İşkur’a herhangi borcun bulunmaması sayılır. Desteklenecek giderler; kuruluş işlemleri desteği, işletme gideri desteği ve demirbaş desteğidir.

Hibe amaçlı verilen para karşılıksızdır. Bu yüzden kişi ya da şirketlere sağlanan bu para desteğinin herhangi bir geri ödemesi yoktur. Hibe desteğinin özellikleri şunlardır.

• Hibe desteği bir çeşit bağıştır, geri ödemesi olmaz.
• Bir proje için sadece tek bir hibe desteğinden yararlanılabilir.
• Geçmiş projeler için hibe talebinde bulunulamaz.
• Hibe desteğini veren kişi ve kurumlar ile desteği alan kişi ve kurumlar arasında belirli bir sözleşme imzalanır. Bu hibe desteğinin şartları ve desteği alan kişinin sorumlulukları dair bir sözleşmedir.
• Verilecek hibe, faaliyet konusuna göre yapılan harcamanın belirli bir oranına karşılık gelecek şekilde verilebilir.
• KOSGEB, İŞKUR, tarım il müdürlükleri ve vakıflar gibi kurumlar tarafından verilir. Bu kurumların faaliyet alanına dahil olan kişi ve kurumlar kullanabilir.

Hibe programlarından yararlanmak isteyen kişilerin hibe veren kurum ya da kuruluşlara başvuruda bulunmaları gerekir. Başvuru öncesinde çoğunlukla eğitim programı bulur. Eğitimin tamamlanmalı ve eğitim bittiğinde yeterli seviyeye ulaşılmış olmalıdır. Hibeye konu olacak finansal faaliyetin, girişimin desteklenebilir olması gerekir. Kişi ya da şirketler verilen bu hibe desteğinden faydalanmak için bu hibe programlarına önceden başvuruda bulunmalıdır.  Başvuru, hibe desteğine ihtiyaç duyan işletme ile ilgilenen ve aynı alandaki işletmelere hibe desteği sunan kurumlara yapılır. Çiftçiler tarım il müdürlüklerine, yeni girişimciler İŞKUR’a, KOBİ ve esnaflar ise KOSGEB’e başvuru yapabilirler. Başvuru süreci, alınacak hibenin konusuna ve türüne göre değişkenlik gösterir. Başvuru için gerekli olan unsurlar aşağıdaki gibidir.

• Yeni bir iş fikri bulan girişimcilerin öncelikle KOSGEB’in desteklediği sektörlerde iş fikrinin olması gerekir.
• KOSGEB’in uygulamalı girişimcilik eğitimlerine kaydolup eğitimi başarı ile tamamlamak gerekir.
• İş fikrine yönelik iş planı hazırlanmalıdır.
• Hibenin konusuna göre başvurulacak kurumlara gidip bilgi edinilmelidir.
• Gerekli belgeler hazırlandıktan sonra başvuru yapılmalıdır.

Hibe kredisine başvurmak için gerekli şartlar kurumlara göre değişir. KOSGEB başvurularında en temel şart KOBİ niteliği taşımaktadır. Çiftçilerin, çiftçi olduklarını tarım il müdürlüklerine ispatlamaları gerekir. Genel hibe kredisi başvuru şartları şunlardır.

• Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmak
• 18 yaşını doldurmuş olmak
• Eğitimin gerekli olduğu konular için gerekli eğitimi tamamlamış olmak
• Hibenin kullandırılacağı gerçek ya da tüzel kişi niteliklerini taşıyor olmak
• Daha önce hibe kredisi almamış olmak
• Vergi yükümlülüğü bulunmaması

Hibe kredisi başvuru şartları sağlandıktan sonra istenilen belgeler genel olarak aynıdır. Hibenin ilgili olduğu kurum tarafından ek belgeler talep edilebilir. KOSGEB hibe kredisi için şu belgeler istenir.

• KOSGEB Girişimcilik Belgesi
• Vergi borcu yoktur yazısı

İŞKUR hibe kredisi için şu belgeler istenir.

• Devlet hastanelerinden alınan ve en az %40 oranında olan engelli raporu
• KOSGEB Girişimcilik Belgesi

Tarım il müdürlüğü hibe kredisi başvurusu için aşağıdaki belgeler istenir.

• Hayvancılık işletme belgesi
• ÇKS (Çiftçi Kayıt Sistemi) çiftçilik belgesi

Devlet istihdam ve vergi sağlayacak çoğu işletmeye destek kredisi sağlar. Sağlanan hibe kredileri genel olarak 50 bin ile 100 bin TL arasındadır. Hibe kredisi tutarları, iş sermayesi için oldukça önemlidir. 18 yaşını dolduran T.C. vatandaşının hibe desteğinden yararlanabilmesi için gerekli olan eğitimleri tamamlanmış aynı zamanda daha önceden hibe kredisi almamış olması gerekir. Hibe kredisine başvurabilecek kişiler aşağıda sıralanmıştır.

• Hayvancılık faaliyet sürdüren çiftçilere hibe kredi verilir.
• Tarımsal örtü altı ve üst bitkisel üretim yapanlar hibe kredi talep edebilir.
• İş fikrine yönelik proje üreten yeni girişimcilere hibe kredi desteği verilir.
• Esnaflar devletten hibe kredi alabilir.
• KOBİ’ler devletten hibe kredi almak için başvuru yapabilir.

Devlet hibe kredisi, kuruluşlar tarafından yürütülse de bankalar üzerinden kullandırılır. Devlet bankaları ve özel bankalar hibe kredisi verir. KOSGEB vb. kurumlar aracılığıyla hibe kredi veren bankalar aşağıda sıralandığı gibidir.

• Ziraat Bankası
• Halkbank
• Akbank Türkiye
• İş Bankası
• Vakıfbank
• QNB Finansbank
• Denizbank
• Türk Ekonomi Bankası (TEB)

Hibe amaçlı verilen para karşılıksızdır. Kişi ya da şirketlere sağlanan hibe para desteğinin herhangi bir geri ödemesi yoktur. Hibe desteği bir çeşit bağıştır bu yüzden geri ödemesi olmaz.