Değişken kur olarak da bilinen dalgalı kur, bir ülkenin ulusal parasının uluslararası piyasada diğer para birimleri karşısında serbest bir şekilde arz ve talebe göre belirlendiği kur sistemidir. Sabit kur sisteminin tam tersi bir yapıya sahip olan dalgalı kur sisteminde, döviz kurları sürekli olarak değişir. Piyasadaki alıcılar ve satıcılar değişken kura göre diledikleri miktarda alış veya satış gerçekleştirebilir.
Dalgalı Kur Rejimi Nedir?
Dalgalı kur rejimi, merkezi otorite tarafından döviz kuru fiyatına doğrudan müdahale edilmeyen ve döviz kurunun piyasa içerisindeki arz ve talep doğrultusunda kendiliğinden belirlendiği kur rejimidir. Dalgalı kur rejiminde yerli ve yabancı paraların değeri anlık olarak belirlenir ve sürekli değişir. Merkezi otorite tarafından herhangi bir alt veya üst limit konulmaz.
Dalgalı Kur Ne İşe Yarar?
Dalgalı kur, döviz kurunun ve ulusal paranın serbest piyasa ortamı içerisinde doğal bir akışta belirlenmesini sağlar. Bu sayede uluslararası piyasadaki dengesizlikler dengeye gelir. Dalgalı kur aynı zamanda yatırımcılar için de güvenli bir yatırım ortamı sunar. Dalgalı kur ile belirlenen fiyatlar, herhangi bir merkezi otorite baskısı olmaksızın dünya dengesine göre belirlenir. Bu da çok daha güven verici ve doğal bir ekonomik ortam yaratır.
Türkiye Dalgalı Kur Sistemine Ne Zaman Geçti?
Türkiye, 2001 yılında meydana gelen ekonomik krizin ardından dalgalı kur sistemine geçmiştir. Yıllarca Türkiye’de sabit kur uygulaması yapılmıştır. Ancak meydana gelen ekonomik krizlerle birlikte 22 Şubat 2001 tarihinde Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası ile Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti tarafından ortak alınan karar doğrultusunda arz ve talebe göre belirlenen dalgalı kur sistemine geçilmesi kararlaştırılmıştır.
Dalgalı Kur Nasıl Çalışır?
Döviz kuru piyasası içerisinde alım satım işlemleri yapıldıkça, kur fiyatları uluslararası ortamdaki faktörlere göre sürekli değişim gösterir. Kimi durumlarda ulusal para biriminin değeri artabilir, kimi durumlarda ise çeşitli farklı para birimleri karşısında azalabilir. Dalgalı kur sistemine aynı zamanda serbest kur adı verilir.
Dalgalı kur sisteminde merkezi otorite döviz fiyatlarını sabitleyemez. Ancak merkez bankaları kendi para birimlerinin değerini yükseltmek amacıyla döviz piyasası içerisinde yüksek miktarlı alım satım işlemleri gerçekleştirebilir.
Dalgalı Kur Sisteminde Döviz Kurları Nasıl Belirlenir?
Dalgalı kur sisteminde, döviz kurları arz ve talebe göre belirlenir. Daha çok talep olan para birimlerinin değeri artarken, daha fazla arzı olan para birimleri değer kaybeder. Para birimlerine olan arz veya talep ise söz konusu para birimlerinin bağlı olduğu ülkelerin genel politikaları, ekonomik politikaları, ilgili ülkedeki güven ortamı ve ilgili para biriminin bağlı olduğu merkez bankasının para politikasına göre değişkenlik gösterebilir.
Dalgalı Kur Rejimi Avantajları Nelerdir?
Dalgalı kur, dış sebeplerden kaynaklı reel sektörde oluşabilecek dengesizliklere tam olarak uyum sağlar. Çünkü kur serbesttir ve hızlı değişimlere hızlıca uyum sağlar. Kurun değerlenmesine karşılık dış ticarette rekabet kaybının yaşanmaması için dengeyi korur. Dalgalı kur rejiminin avantajları aşağıdaki gibi sıralanabilir.
- Para birimlerinin uluslararası dengede olmasını sağlar.
- İstikrarlı para politikaları sağlar.
- Ekonomik ortamın güvenilirliğini arttırır.
- Dövize yönelik yatırım imkanları sağlar.
Dalgalı Kur Rejimi Dezavantajları Nelerdir?
Serbest kur politikasında dış ülkelerdeki enflasyon kur yoluyla ithal edilir ve yine kura bağlı olarak ekonomik birimlerin risk algısı atar. Bu sebeple hem ticari hem finansal işlemlerde azalış olur. Serbest kurla birlikte açık pozisyonda bulunan firma ve bankalar kurun anlık yükselişlerinden zarar görebilir. Dalgalı kur rejiminin dezavantajları aşağıdaki gibi sıralanabilir.
- Belirsizliği artırır.
- Dövizle yapılan yatırımların riskini arttırır.
Dalgalı Kur İle Çapraz Kur Arasındaki Fark Nedir?
Dalgalı kur, döviz fiyatının piyasadaki arza ve talebe göre belirlendiği bir döviz kuru sistemidir. Çapraz kur ise herhangi bir para biriminin başka bir para birimi karşısındaki değerinin üçüncü bir para birimi kullanılarak hesaplandığı kur türüdür. Çapraz kurun amacı, iki para biriminin birbirine karşı olan değerini belirleyerek para birimi dönüştürme işlemlerinde kolaylık sağlamaktır. Örneğin Euro cinsinden paraya sahip olan bir kişi, parasını Türk Lirasına çevirmek istediği takdirde EUR/TRY çapraz kurunu kullanarak elindeki Euro miktarı ile ne miktarda Türk lirası alabileceğini kolaylıkla hesaplayabilir.
